Woningnood is een prioriteit, maar plannen van partijen lossen weinig op

De woningnood staat hoog op de prioriteitenlijst bij veel kiezers, zo blijkt uit vrijwel elk kiezersonderzoek. In alle partijprogramma’s is er dan ook aandacht voor dit probleem. Betekent dit dat er eindelijk iets aan het schrijnende woningtekort gaat gebeuren? Hoe staat het er precies voor met de woningmarkt, en wat moet er gebeuren voordat Nederland weer een land is waar je makkelijk aan een passend huis kan komen?

Op dit moment is er een tekort van ruim 300.000 huizen, zo blijkt uit verschillende onderzoeksrapporten

. Driehonderdduizend huishoudens hebben dus geen passend onderkomen, wonen noodgedwongen bij familie, vrienden, in een vakantiehuisje of op straat. Het aantal daklozen is de afgelopen tien jaar ongeveer verdubbeld. De verwachting is dat we over nog eens tien jaar 845.000 extra woningen nodig hebben. Volgens een analyse van de Rabobank is dit woningtekort zo ver opgelopen omdat er al jaren simpelweg te weinig gebouwd wordt. Dat is een analyse die door vrijwel iedereen wordt gedeeld.

Het bouwen gaat onder andere zo langzaam, omdat na de crisis van 2008 veel bouwvakkers ander werk zijn gaan doen. Er is dus een structureel tekort aan mensen. Ook zijn bouwmaterialen schaars, en is er te weinig bouwgrond beschikbaar. Wie wel een stukje grond weet te bemachtigen moet daarna aan behoorlijk wat regels en eisen voldoen. Niet voor niets is het verplicht een bouwplantoetsing uit te laten voeren door een bouwkundig adviesbureau – dat vereist een mate van kennis die alleen specialisten bezitten. Bovendien is in 2013 de verhuurderheffing ingevoerd, die woningcorporaties verplichtte 1,7 miljard euro per jaar af te dragen, waarna het aantal woningen dat zij bouwde halveerde.

Allemaal redenen waardoor het niet gelukt is de beloofde 75.000 huizen per jaar te bouwen. Maar velen hebben goede hoop dat het nu wel gaat gebeuren. De hoop is zelfs dat het er meer zijn: elke partij zegt één miljoen huizen erbij te willen in tien jaar tijd. Het moet dus in ieder geval lukken om daar een akkoord over te sluiten na de verkiezingen – wat de uitkomst daarvan ook moge zijn.

Er zijn wel een aantal verschillen tussen wat de verschillende partijen voorstellen om dat doel te bereiken. Een aantal wil bouwen in de steden, waar de benodigde infrastructuur al voorhanden is. Andere partijen willen juist buiten de bebouwde kom bouwen, omdat de grond daar goedkoper is. De meeste willen van de verhuurdersheffing af, maar niet allemaal. Sommige willen vooral meer sociale huurwoningen, anderen zetten juist in op het middensegment.

Een overeenkomst is in ieder geval dat de plannen van de verschillende partijen het woningtekort niet oplossen, volgens het Planbureau voor de Leefomgeving.

Zij rekende een aantal partijprogramma’s door en kwam tot de conclusie dat er aan het einde van de komende kabinetsperiode nog steeds een woningtekort is. Geen van de zes partijen die zij analyseerde kwam met ideeën die heel anders zijn dan wat er nu ook al gedaan wordt. En ook de komende tien jaar werkt dat niet.