Ze zijn de meest aanbeden vrouwen in de historie van de mensheid, of ze nu Cybele, Rhea of Maria heten: moeders. Niet meer dan redelijk dat er een speciale dag voor hen in het leven werd geroepen. Een paar duizend jaar geleden had men al grote behoefte aan een moederfiguur. De oorsprong van onze Moederdag is dan ook fascinerend.
Vertroetelende vleugels
Voor een Italiaanse man is het vrijwel ondenkbaar dat er ooit een belangrijkere vrouw in zijn leven komt dan zijn moeder. Onder haar vertroetelende vleugels blijven de Mammoni, zoals de Italiaanse moederskindjes worden genoemd, vaak jarenlang thuis plakken, velen tot ver na hun dertigste. Sommigen vertrekken helemaal nooit. En als ze toch een vrouw vinden, dan krijgt die al snel met de bemoeizucht van la mama te maken. In Italië is dertig procent van de echtscheidingen het gevolg van excessieve bemoeienis van de schoonmoeder. De moeder is alles en Moederdag is in Italië dan ook een onvermijdelijke feestdag. En dat is al eeuwen zo, want het fenomeen Moederdag is in die contreien ontstaan, al ligt de echte oorsprong iets oostelijker, in Griekenland.
Geen bonbons
Het waren namelijk de oude Grieken die de macht en kracht van de moederfiguur als eersten volop erkenden en Moederdag uitvonden. Alleen brachten de Grieken geen bloemen en bonbons naar hun eigen mama, maar werd oermoeder Rhea vereerd. Zij baarde een hele trits belangrijke goden, waaronder oppergod Zeus, Poseidon, Hades, Hera, Demeter en Hestia. Reden genoeg om haar uitbundig te aanbidden.
Heetgebakerd en onstuimig
De rituelen die gepaard gingen met de verering logen er niet om en waren volgens overlevering heetgebakerd, onstuimig en orgiastisch. Vooral in Kreta werd Rhea op handen gedragen. Wellicht reden waarom de cultus nogal populair was en zich als een olievlek van de zesde eeuw tot de vierde eeuw voor Christus verspreidde en in 205 voor Christus Rome bereikte. Bij de Romeinen heette de moeder der Goden Cybele en haar bijnaam was Magna Mater, Grote Moeder.
Oppermoeder
Men had er maar liefst drie dagen feest voor over om haar te eren. Met offers in haar tempel en een aaneenschakeling van parades, spelen en maskerades. De eerste christenen verschoven de traditie uiteraard naar oppermoeder Maria en vereerden haar wat serener. Vanaf de vijftiende eeuw vierden de christenen ook in In Groot-Brittannië een dag ter ere van Maria, de moeder van Jezus Christus.
Arme sloebers
Maar in de zeventiende eeuw ontstond er in het Engeland van Elisabeth I een nieuw soort Moederdag, de Moeder Zondag. Op de vierde dag van de vasten kreeg het werkvolk toestemming om naar huis te gaan. De arme sloebers woonden het hele jaar bij hun rijke werkgevers in, ver weg van hun ouders en op deze dag mochten ze bloemen van het land plukken om daar bij thuiskomst hun moeder mee te eren. Dat is de oorsprong van de traditie om op Moederdag bloemen aan je moeder te geven. Ook namen ze cake mee en deze Moeder Zondag wordt nog steeds in Groot Brittannië gevierd met speciale cake.
Pijn verzachten
Moederdag zoals we die in 2016 vieren, vindt zijn oorsprong in Amerika. Schrijfster en voorvechtster voor vrouwenrechten Julia Ward Howe ventileerde in 1872 publiekelijk haar mening dat er een internationale dag zou moeten komen om vrede en moederschap te vieren. Ze kreeg veel medestanders en een van hen, mevrouw Ann Reeves Jarvis, organiseerde een Mother’s Friendship Day om de pijn van de Burgeroorlog voor alle moeders die op het slagveld zonen waren kwijtgeraakt, te verzachten. Ze had zelf in die strijd zeven van haar elf kinderen verloren.
Levenswerk
Na haar dood in 1905 maakte haar dochter Anna Maria Jarvis het tot haar levenswerk om zo’n dag ingesteld te krijgen. Ze pleitte voor de tweede zondag in mei en begon met het sturen van anjers, de lievelingsbloemen van haar moeder, naar allerlei kerken en het met brieven bestoken van politici. In 1911 had ze het land al zo ver dat er bijna in elke staat Moederdag werd gevierd en op 8 mei 1914 tekende president Woodrow Wilson een proclamatie waarin stond dat voortaan elke tweede zondag in mei het officieel Moederdag is.
Commercieel
Moederdag werd echter in de jaren dertig van de vorige eeuw al snel vreselijk commercieel waarbij het eren van moeders simpelweg vergeten werd. Anna Maria Jarvis baalde daar zo van dat ze nog probeerde de dag weer afgeschaft te krijgen, maar dat is haar niet gelukt, het is nog altijd een nationale feestdag en wordt inmiddels in 46 landen gevierd. Ook de commercie is niet meer weg te denken rond de tweede zondag van mei, maar daar staat tegenover dat de meeste moeders door hun kroost worden vertroeteld met gedichtjes, liedjes, bloemen, cadeautjes en ontbijtjes op bed.