De Koninklijke Bibliotheek (KB) heeft de beloningsbrief van Balthasar Gerards voor de moord op Willem van Oranje aangekocht. De bibliotheek doet nooit uitspraken over de prijs van een aankoop, maar spreekt van een “spectaculaire vondst voor de Nederlandse geschiedenis”. De Fransman Gerards schoot op 10 juli 1584 de ‘Vader des Vaderlands’ dood in Delft.
“We kregen een tip van een andere erfgoedinstelling die niet van plan was de brief aan te kopen”, zegt conservator moderne handschriften van de KB Jeroen Vandommele. De brief werd op een veiling in Frankrijk redelijk soepel aangekocht. “In Frankrijk is deze geschiedenis minder bekend. Daarom was het niet bekend dat het geveild zou worden.”
De brief wordt over een maand voor het eerst tentoongesteld tijdens een speciaal evenement. Daarnaast wordt het digitaal tentoongesteld op de website en zal de brief bij exposities te zien zijn.
Filips II heeft de brief ondertekend. Hij schrijft dat hij Gerards erkentelijk is dat hij “de wereld heeft bevrijd van een dergelijke plaag”. Willem van Oranje leidde de Nederlandse Opstand tegen Filips II en bekeerde zich tot de protestantse kerk.
De beloning voor de moord stond op 25.000 gouden kronen, wat nu ongeveer 3 miljoen euro zou zijn. Ook zou de moordenaar in de adelstand worden verheven.
De Spaanse koning had echter niet genoeg geld om de familie van Gerards te betalen en gaf drie heerlijkheden in de Franche-Comté die voorheen van Willem van Oranje waren geweest als vervanging. De familie heeft de gebieden echter nooit in bezit gekregen, omdat de oudste zoon van Willem van Oranje, die katholiek was gebleven, de gebieden weigerde af te staan.