Hermitage jubileert met De Schatkamer!

Het museum Hermitage in Sint Petersburg leent zijn Amsterdamse naamgenoot tweehonderd topstukken uit allerlei takken van kunst en cultuur, uit alle tijden en streken. Ze zijn vanaf 2 februari te zien op de expo De Schatkamer!, waarmee de Amsterdamse satellietvestiging haar tienjarig bestaan viert. Teresa Mar, bekend van het Amsterdam Light Festival, maakt er een lichtontwerp voor, dat op zich ook een kunstwerk moet zijn.

Het oudste stuk op de expositie in Amsterdam is een vrouwenfiguurtje van 23.000 jaar geleden, gevonden in Midden-Rusland. Een van de jongste bezienswaardigheden is een installatie van de Belg Jan Fabre uit 2016.

De expositie is bedoeld als een soort encyclopedisch overzicht van wat de mens aan kunst en cultuur voortbracht. De Russische Hermitage, in 1764 ontstaan en nu drie miljoen stukken rijk, voelt zich ook een encyclopedie, plus een museum van en voor de hele wereld. Directeur Mikhail Piotrovsky wil met andere musea ,,een dialoog tussen culturen" voeren. Dat verrijkt de mensheid niet alleen, denkt hij, het kan ook spanningen verminderen.

De Nederlandse Hermitage laat op de expo op een bepaalde manier naar kunst kijken. De bruiklenen worden er in paren getoond, zodat je verschillen en overeenkomsten ziet en zo leert verder te kijken dan je neus lang is. Dit ,,maakt dat je diepte gaat ervaren", hoopt adjunct-directeur Paul Mosterd.

Zo wordt het schilderij Donna nuda uit de school van Leonardo da Vinci, gemaakt in de zestiende eeuw, getoond met een ander vrouwelijk naakt, vier eeuwen later gemaakt door Henri Matisse. De Donna nuda is overigens een verhaal apart: het werk kwam in 1779 in de Hermitage als een echte Da Vinci. Positie en glimlach van de geportretteerde doen aan de Mona Lisa denken, maar in de afgelopen eeuw zijn de twijfels zo sterk gerezen, dat het olieverf nu door de meesten als een werk uit de school van Da Vinci wordt beschouwd. Anderen zien er nog wel een echte Da Vinci in, een kwestie die vast weer oplaait als het schilderij en een vergelijkbare tekening later dit jaar te zien zijn op een Da Vinci-expo in het Franse Chantilly.

Een installatie die de bezoeker van De Schatkamer! speciaal aan het denken moet zetten is van Dmitri Prigov: witte dozen als open kamers met daarin de namen maar niet de werken van grote kunstenaars. Het moet de kijker de vraag stellen of hij kunst alleen maar even op het netvlies heeft, of de werken ook echt zíet.

De Schatkamer! is tot 26 augustus.