Rutger Hauer speelde net zo lief een B-schurk

Meer dan honderd titels telt de filmografie van Rutger Hauer, waarvan de meeste niet in het Nederlands. Rutger Hauer, die vrijdag 19 juli op 75-jarige leeftijd overleed, is daarmee de succesvolste Nederlandse acteur in het buitenland. Hij won onder meer een Golden Globe, twee Gouden Kalveren en een Rembrandt Award.

Zijn oeuvre omvat klassiekers als Turks Fruit (1973), Soldaat van Oranje (1977), Blade Runner (1982) en The Hitcher (1986), maar ook volstrekt verwaarloosbare films zoals Dracula III (2005). "Mijn probleem is dat ik niet zo goed ben in het beoordelen van scripts", zei hij in 1994 tegen Trouw.

Na de Amsterdamse toneelacademie speelde Hauer eind jaren 60 bij de Noorder Compagnie een grote diversiteit aan stukken, van Shakespeare tot Vondel. Bij toeval ontdekte de NTS hem als hoofdrolspeler voor een nieuwe ridderserie. Dat was Floris. Hauer was in één klap beroemd.

Met regisseur Paul Verhoeven werkte Hauer samen aan onder meer Soldaat van Oranje (1977), Flesh + Blood (1985) en Turks Fruit (1973) - met ruim 3,3 miljoen bezoekers nog steeds de best bezochte Nederlandse film ooit. Soldaat van Oranje, genomineerd voor een Golden Globe, betekende voor zowel Hauer als Verhoeven een ticket richting Hollywood.

Daar acteerde hij al snel met grootheden als Sylvester Stallone in Nighthawks (1981) en Michelle Pfeiffer in Ladyhawke (1984). Hij maakte zich onsterfelijk tegenover Harrison Ford als androïde Roy Batty in Blade Runner (1982). In 1988 won hij een Golden Globe voor zijn imposante rol in het concentratiekampdrama Escape from Sobibor.

In de jaren 90 kreeg Hauer steeds meer schurkenrollen in Amerikaanse B-films en -series aangeboden en kroop hij in de huid van psychopaten, robots, nazi’s en vampiers. "Schurken spelen gaat mij makkelijk af", bekende hij ooit in Het Parool. "Als slechterik heb je alle vrijheid om te doen wat je wilt. Ik ben niet bang de duistere kanten in mijzelf te zoeken, in tegenstelling tot veel Amerikaanse acteurs." En: "Hoe goedkoper de film is, hoe meer geld ze voor mij willen uittrekken.’’

George Clooney vroeg hem persoonlijk voor zijn regiedebuut Confessions of a Dangerous Mind (2003), hij speelde een sleutelrolletje in Batman Begins (2005) en hij stal de show als pedofiele kardinaal in de stripverfilming Sin City (2005). Recent nog speelde hij twee seizoenen in de vampierenserie True Blood.

De doorgaans mediaschuwe Hauer, die ondanks zijn Amerikaanse carrière jaren teruggetrokken leefde in Friesland, trad de laatste jaren opmerkelijk veel in de openbaarheid. Hij gaf zijn toestemming voor een openhartige documentaire, zette zich met de door hem opgezette Starfish Foundation in voor aidswezen, zette een filmschool op, initieerde een masterclass voor jonge talenten op het International Filmfestival Rotterdam en schreef een autobiografie.

Rutger Hauer was Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw.