Watersnood Limburg was voorbij het ergste scenario

De watersnood die Limburg in juli 2021 trof, was voorbij het ergste scenario. Zo'n ramp kan zich overal in Nederland voltrekken. De kans dat Nederland als gevolg van de klimaatverandering te maken krijgt met extreem hoogwater en andere extremen zoals sneeuwval, droogte en hagel is reëel. Voor het beheersen van deze crises is een andere aanpak nodig en overheidsorganisaties moeten zich daarop beter voorbereiden.

Dat staat in een 'leerevaluatie' in opdracht van de Veiligheidsregio Zuid Limburg (VRZL), opgesteld door het COT, het Instituut voor Veiligheid- en Crisismanagement, die maandag in Sittard werd gepresenteerd. Het COT verwijst naar een uitspraak van hoogleraar Bas Jonkman van de TU Delft die spreekt van "een unieke situatie, deze ramp heeft alle records gebroken, zowel qua neerslag, afvoer als schade."

Het COT spreekt in het onderzoek naar de veiligheidsregio van "een kwetsbare crisisorganisatie", waarbij functionarissen te vaak verschillende petten droegen en instanties niet op het juiste moment contact met elkaar hadden. De organisatie was op een ramp als deze niet voorbereid. De crisisteams werden overspoeld met informatie, waarvan niet altijd duidelijk was welke urgenter was.

Tijdens de aanpak van de watersnood ging er veel goed, maar ook veel mis. "We zijn er trots op dat we ondanks alle ellende wisten te voorkomen dat er doden zijn gevallen", zei brandweercommandant Léon Houben maandag. Maar tegelijkertijd spraken verschillende instanties elkaars taal vaak niet, werkten langs elkaar heen.

Volgens plaatsvervangend voorzitter Hans Verheijen van de VRZL moet er een nieuw evacuatieplan komen dat onder alle omstandigheden uit de kast kan worden gehaald. Het water steeg volgens Houben zo snel dat evacuatie van verpleeghuizen in Valkenburg ernstig bemoeilijkt werd en bewoners in doodsangst de nacht doorbrachten. In Valkenburg heeft de brandweer enkele mensen van de dood gered, bij wie het water letterlijk tot aan hun lippen stond.

Houben zei dat er wel een crisisplan bestond voor wateroverlast door de Maas, maar niet voor de kleine rivieren als Geul en Gulp, waardoor onder meer Valkenburg getroffen werd. "Daar moeten we echt aan gaan werken", zei Houben.