50PLUS neemt stelling in talkshow 'Stem voor later': “Er is geen visie op onderwijs in dit land”

De talkshow ‘Stem voor later’ is gericht op de Staten- en Waterschapsverkiezingen op 15 maart 2023. De show wordt wekelijks opgenomen in de studio van Media Collectief Limburg in Roermond en is onder meer hier te zien. De presentatie is in handen van Rob Hompe en Gerard van Hooft. De derde editie van ‘Stem voor later’, de landelijke onlinetalkshow van 50PLUS, gaat over onderwijs, werkgelegenheid en schoon drinkwater.

Voor het eerste onderwerp zijn te gast onderwijsdeskundige Presley Bergen, woordvoerder 50PLUS Nederland en voorheen bestuurslid van Beter Onderwijs Nederland, Jan Fonhof (lijsttrekker 50PLUS Provinciale Staten Drenthe), Frank Aarts (kandidaat 50PLUS Provinciale Staten Noord-Brabant) en Bas Klasen (bestuurslid 50PLUS Noord-Brabant).

Eerst luisteren we naar de wekelijkse column van Ellen Verkoelen. Zij roept onder meer op tot overheidsinvesteringen voor om- en bijscholing van ouderen. Aan tafel gaat het gesprek over het hele Nederlandse onderwijs, grofweg van basisschool en beroepsonderwijs tot en met universitair onderwijs. “Er is geen visie op onderwijs in dit land”, zegt Presley Bergen. “We moeten in ieder geval zorgen dat wij het onderwijs niet in handen geven van ideologen.”

Vervolgens wordt gesproken over werkvormen. Deze zouden in het onderwijs teveel nadruk krijgen ten koste van feitenkennis. “Het gaat om dertig procent inhoud en zeventig procent geneuzel”, aldus Bergen, bij wie je niet moet aankomen met pedagogiek en didactiek.

In combinatie met Het Nieuwe Leren zou dit onder meer de oorzaak zijn van de structurele taalachterstanden op basisscholen en de gebrekkige (historische) basiskennis bij veel kinderen, bijvoorbeeld over de Holocaust. In dat kader gaat het ook over kwaliteit van docenten en lerarenopleidingen. Een onderzoek wordt aangehaald waaruit blijkt dat afgestudeerden uit het hoger onderwijs, met name afkomstig van de Pabo, belabberd spellen.

Ook wordt de praktijk van schoolbesturen veroordeeld om noodgedwongen en tijdelijk onbevoegde docenten voor de klas te zetten. Er zou geen geld zijn voor bevoegde docenten.

De conclusie luidt: als nieuwe docenten hun vak niet meester zijn, en er onvoldoende geld is voor bevoegde leraren, hoe moeten kinderen dan goed worden opgeleid?

Tevens komt de financiering aan bod. Het lumpsum-systeem zorgt zeker sinds begin deze eeuw voor kwaliteitsverlaging en een toestroom van studenten in het (hoger) onderwijs, omdat scholen per student subsidie krijgen.

Ook de onderlinge aansluiting van opleidingen wordt gehekeld, mede vanwege de internationalisering van het onderwijs. Zo zou Engels in het hoger onderwijs sociale stijgers ontmoedigen om te studeren. Universiteiten zouden alles in het Nederlands moeten doen.

In het algemeen geven alle deelnemers het Nederlandse onderwijs een dikke onvoldoende.

“Wij hebben een onderwijscrisis, die begint bij de basis”, zegt Jan Fonhof. Hij maakt zich onder meer druk over praktisch geschoolde mensen. “We moeten zorgen dat we ook mensen krijgen die stratenmaker willen zijn, die eer in hun beroep kunnen leggen, daar moeten we naartoe.”

Genoemde oplossingen zijn: het onderwijs moet worden ingericht door de overheid. Schoolbesturen zouden alleen nog mogen besluiten over gebouwen, bijvoorbeeld over de kleur verf, niet over onderwijs. En een plafond van maximaal vijf procent buitenlandse studenten in het Nederlandse hoger onderwijs, zodat Nederlandse studenten hierdoor niet worden uitgesloten. Het is overigens onduidelijk of dat laatste het geval is.

In het deel over solliciteren gaat het over leeftijdsdiscriminatie. Er is steun voor een wettelijk quotum voor ouderen bij werkgevers, te beginnen bij de overheid. Ook vanwege de door de overheid gepromote idee van levenslang leren.

“In elke organisatie zou je moeten streven naar een goede leeftijdsopbouw”, stelt Jan Fonhof. “We hebben een quotum voor vrouwen, ik vind dat je ook een quotum voor ouderen moet hebben.”

Bert Klasen, bestuurslid 50PLUS Noord-Brant, stelt voor om vooral te kijken naar de kwaliteit van de sollicitant.

Bij het onderdeel over de waterschappen praten mee Jan Fonhof, lijsttrekker 50PLUS voor Waterschap Drents Overijsselse Delta), Gerrit Sprik, lijsttrekker 50PLUS Waterschap Vallei en Veluwe, Frank Aarts, lijsttrekker 50PLUS Waterschap De Dommel, en Marcel Richter, lijsttrekker 50PLUS Waterschap Limburg.

De centrale vraag is of waterschappen verantwoordelijk moeten worden voor het drinkwater (dit valt nu onder de drinkwatermaatschappijen). Aan tafel is hiervoor geen meerderheid, al komt het rioolwater via de waterzuivering en het oppervlaktewater later (in)direct in het drinkwater terecht. “Het waterschap is daar nog niet klaar voor”, zegt Gerrit Sprik.

Afsluitend wordt gesproken over watervervuiling uit landen dichter bij de bron van onze grote rivieren. Hiervoor zijn Europese richtlijnen, in Nederland is Rijkswaterstaat verantwoordelijk, maar er wordt nog onvoldoende gehandhaafd. Inspreker Anita van Hoecke, kandidaat 50PLUS Waterschap De Dommel, wil daarom graag extra controles op drinkwater in het Nederlandse stroomgebied van Maas en Rijn.