Waarom wassen mensen hun handen niet na toiletbezoek?

Het klinkt vanzelfsprekend: na een toiletbezoek moet je je handen wassen. Toch blijkt uit studies dat veel mensen dit niet (goed) doen. Zo bleek bijvoorbeeld in onderzoek dat slechts ongeveer 67% van de mensen in de VS geprobeerd had hun handen met zeep te wassen, en dat slechts 5% dat deed volgens de aanbevolen techniek en duur. Een andere studie uit Korea toonde aan dat hoewel 94% van de mensen zei hun handen meestal of altijd te wassen, maar 63,4% dat daadwerkelijk deed na het gebruik van openbaar sanitair. Wat zit daar achter? En vooral: hoe kun je dat stimuleren?

10 redenen waarom mensen hun handen niet (goed) wassen

1. Ze zijn zich er niet van bewust

Veel mensen onderschatten het risico van bacteriële overdracht. Toch kan slechts 1 gram feces al tot een biljoen kiemen bevatten — en die verspreiden zich snel via deurklinken, telefoons of oppervlakten. Zonder bewustzijn blijft het wassen vaak achterwege.

2. Slechte gewoontes ontbreken basis

Gemaksgedrag speelt een rol. Mensen doen wat ze gewend zijn. Als er geen routine is aangeleerd, verdwijnt het terug naar de wc wassen gemakkelijk uit zicht.

3. Te druk of tijdgebrek

Echte haast of een druk schema zijn bekende excuses. Te weinig tijd om tien tot twintig seconden te besteden aan wassen en drogen is dus een drempel.

4. Toiletruimte is onaantrekkelijk

Vieze, onaangename of slecht onderhouden toiletruimtes demotiveren. Een vervuilde ruimte maakt wassen nauwelijks nog lonend.

5. Ontbrekende voorzieningen

Als er geen zeep, papier of mogelijkheid om netjes de deur te openen is, geven veel mensen het op.

6. Geen duidelijke reminders

Signalen zoals posters of reminders werken soms níet, zeker bij mannen. Bij vrouwen werkt het op bepaalde plekken zoals boven de wastafel wel iets beter.

7. Droogopties ontbreken of ongewenst zijn

Feit: handdrogers verspreiden soms juist bacteriën. Veel mensen geven daarom de voorkeur aan papieren handdoeken – vooral als die automatisch beschikbaar zijn.

8. Angst voor besmetting in de toiletruimte

Toiletten kunnen bacteriekorven zijn, maar ironisch genoeg willen sommige mensen geen handen wassen omdat ze bang zijn om schone handen daarna weer vies te maken door aanrakingen in de ruimte.

9. Ouderen voelen zich onveilig

Ouderen kunnen zich onveilig voelen in de buurt van een douche of toilet vanwege glibberigheid of instabiele houdingen. Een veilige intuïtieve toiletroutine is dan al moeilijk genoeg.

10. Praktisch ongemak of fysieke beperking

Wanneer handen wassen niet gemakkelijk of pijnloos is – denk aan artritis, beperkte mobiliteit of slecht afgestelde wastafels – wordt het vaak overgeslagen. De overtuiging dat handen wassen of andere verzorging onveilig kan zijn speelt mee.

Wat helpt om handen wassen aantrekkelijker te maken?

Een fontein toilet geeft praktische verbetering. Een fontein toilet, oftewel een klein wastafeltje direct bij het toilet, maakt handen wassen laagdrempeliger. Je hoeft niet meer naar een apart deel van de badkamer.

Goede voorzieningen maken het gemakkelijker

Zorg dat er genoeg papier of automatische dispensers zijn. Een aantrekkelijke zeepdispenser met milde geur en makkelijk te bedienen kranen of sensorgeleiding doen wonderen. Dat nodigt uit in plaats van af te schrikken.

Creëer positieve cues

Een simpel bordje met een vriendelijke herinnering ("we wash hands for 20 seconds, not just tap and run") of slim gebruik van geurstimuli helpt – zeker in huiselijke settingen waar gewoontes gevormd worden.

Extra aandachtspunt: ouderen en veilig douchen

Voor ouderen is veiligheid bij persoonlijke verzorging essentieel. Iemand die zich onveilig voelt in de natte, gladde omgeving van de badkamer, heeft vaak ook moeite met het hygiëneproces rondom douchen en toiletten.

Praktische tips op een rij

• Plaats een fontein toilet direct naast het toilet om wassen intuïtief te maken.
• Gebruik voldoende en goed zichtbare zeep en een papieren handdoekdispenser.
• Kies voor geurige, aantrekkelijke zeepdispensers.
• Hang een vriendelijke herinnering op om gewoontes te triggeren.
• Zorg voor veilige toegang tot de wastafel, onder andere via een antislipmat of stevige handgrepen.
• Combineer met advies of producten van een specialist zoals online sanitairwinkel, zeker in het geval van ongewone ontwerpen of toegankelijkheidswensen.