Rijksmuseum laat bezoeker kijken in de poriën van De Nachtwacht

Het Rijksmuseum in Amsterdam is erin geslaagd een nieuwe foto van De Nachtwacht te maken die zo scherp is dat zelfs het allerkleinste detail te zien is. Deze 'ultra high resolution'-foto wordt maandag gepubliceerd en is dan ook voor het publiek online te raadplegen.

Het brein achter het project is Rob Erdmann, de senior scientist van het Rijksmuseum. Hij is heel trots op de foto en legt uit dat door de ultrahoge resolutie een "virtuele, altijd beschikbare microscoop" is ontstaan, waarmee onderzoekers en publiek De Nachtwacht op elk gewenst moment tot op pixelniveau kunnen bekijken en bestuderen, ook met meer mensen tegelijk. "We kunnen elk pigmentdeeltje en elke penseelstreek zien. We zien verf die Rembrandt niet helemaal perfect heeft gemengd op zijn palet. We kunnen in een barstje kijken en zien daarin de verflagen. Alsof je een trektocht maakt in de Grand Canyon en de geologische aardlagen ziet."

De foto bestaat eigenlijk uit 8439 foto’s die zijn genomen op een afstand van 13 centimeter van het schilderij, dat 363 bij 437 centimeter meet. Een lasersensor bepaalde van elke foto de precieze afstand tot het doek. Het grote beeld telt maar liefst 717 gigapixels (717 miljard pixels), volgens Erdmann een wereldrecord. "We zijn van ‘niet genoeg data’ gegaan naar een ware stortvloed aan data", zegt hij.

Met speciale technologie, waarvoor hij zelf de software schreef, zijn de foto’s aan elkaar gemaakt zonder dat de overgangen te zien zijn. Dat was een geautomatiseerd proces, waardoor je "een wetenschappelijke weergave van een materieel object krijgt, dat laat zien hoe goed Rembrandt kon manipuleren met verf". De kleuren die je op de foto ziet zijn de "true colours" van het schilderij.

Het hele project, volgens de wetenschapper "het eerste van zijn soort in de hele wereld", heeft twee jaar en acht maanden geduurd: twee jaar om het technisch op te zetten, twee maanden voor het fotograferen en zes maanden om alle foto’s samen te voegen tot één beeld. Het is de grootste en meest gedetailleerde foto die ooit van een kunstwerk is gemaakt. Andere musea hebben al interesse getoond, zegt Erdmann, zoals het Metropolitan in New York en de National Gallery in Londen.

Het Rijksmuseum is bezig met Operatie Nachtwacht, een lange periode van onderzoek en restauratie. Op 19 januari start de tweede fase. Dan wordt het doek opgespannen op een nieuw, aluminium spieraam. Dat is nodig omdat er rimpelingen zitten in de linker bovenhoek.