Jaarlijks staat 6 mei in het teken van de Internationale Anti-dieetdag. Dit was in 1992 de dag dat een vijftienjarig meisje met maat 42 zelfmoord pleegde omdat ze zichzelf te dik vond. Het lijkt alsof sinds die dag diëten als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten. Maar werken ze ook? Wij vroegen Marijke Berkenpas, diëtist en voedingswetenschapper, om advies.
Zowel de Nederlandse Obesitas Vereniging als het Voedingscentrum staan stil bij de Anti-dieetdag om de gevaren van strenge diëten onder de aandacht te brengen. Zij willen aantonen dat een gezond en evenwichtig voedingspatroon de voorkeur heeft. Veel bekende en populaire diëten doen wat ze beloven, aldus het Voedingscentrum, namelijk in korte tijd veel kilo’s verliezen. Het gebrek aan duurzaamheid zorgt echter voor teleurstelling, frustratie en jojogedrag.
Marijke sluit zich hierbij aan en pleit samen met twintig andere collega diëtisten op het blogplatform I’m a Foodie en in haar boek Eet als een Expert voor een gezond voedingspatroon. “Wij schrijven geen strenge diëten voor. Vrijwel de meeste diëten werken, omdat ze gericht zijn op het reduceren van het aantal calorieën. Soms telt een dieet maar duizend calorieën per dag; dat is heel lastig vol te houden. Er komt een moment dat je het niet meer redt. Dat is meteen ook het grote nadeel van diëten: je houdt het niet vol. Vaak vallen we weer terug in onze oude patronen en vliegen de kilo’s er weer aan.”
“Het duurt drie maanden voordat iets een gewoonte wordt”
Marijke is een voorstander van duurzame gedragsverandering, waarbij het belangrijk is dat we beseffen dat het drie maanden kan duren voordat iets een gewoonte wordt. “Het duurt even voordat iets gewoon wordt. Als je gewend bent om niet te ontbijten, maar vervolgens na een uur toch trek krijgt en dan croissants gaat kopen, heeft het tijd nodig om de stap te zetten naar een gezond ontbijt. Gezondheid betekent vrij zijn van (chronische) ziektes, maar ook dat je lekker in je vel zit en dat je je goed voelt. Een gezond voedingspatroon speelt hierbij een grote rol, want het is van invloed op het risico om chronische ziektes te ontwikkelen en op hoe we ons voelen.”
De dieetboeken vliegen om ons de oren en het lijkt alsof er elke week een nieuwe voedingshype bij komt. “Gericht op je voeding letten en bijvoorbeeld 250 gram groente per dag eten en minder klant-en-klaarmaaltijden kopen, is voor veel mensen minder sexy als je kunt kiezen voor een mooi dieetboek met een slanke vrouw op de cover. Het is lastig voor mensen om te kiezen voor een gezond eetpatroon. We willen namelijk snel resultaat.”
Heeft Marijke tips voor de mensen die klaar zijn met diëten en voor een duurzame gedragsverandering willen gaan?
- Richt je op kleine stapjes. Elke stap is er eentje. Begin bijvoorbeeld met meer groentes te eten, 250 gram per dag.
- Vervang zoete tussendoortjes voor noten of rauwkost.
- Kies voor volkoren producten en maak minder gebruik van pakjes en zakjes.
- Met drinken is veel winst te behalen, omdat hier veel verborgen calorieën inzitten. Vervang (een deel van je) frisdrank en sap voor thee, water of koffie.
- Word je bewust van wat je in je mond stopt, dus houd een dagboek bij, bijvoorbeeld via Eetmeter.nl.
“Een duurzame gedragsverandering vraagt erom dat je zelf gaat nadenken wat je nodig hebt. Het vraagt ook om meer voorbereiding. Maar uiteindelijk heb je er wel meer profijt van en is het langer vol te houden, omdat je jezelf iets aanleert waar jij je goed bij voelt. Kies zelf wat bij je past, dat is belangrijk.”