Anouk vos is alweer tien jaar werkzaam binnen cyber security. Vorig jaar heeft zij haar eigen bedrijf Revnext opgericht, dat advies geeft aan onder andere overheden en grote bedrijven op het gebied van high tech vraagstukken. Haar expertise is digitale veiligheid. “Ik ben een beetje een dinosauriër in dit werkveld, omdat ik binnen dit relatief nieuwe vakgebied al zo lang meedraai. Toen ik begon, hoorde je nooit iemand over hacks en nu is het hot.”
Anouk haar eerste baan was bij het Ministerie van Buitenlandse Zaken op de afdeling die zich bezighield met veiligheidsvraagstukken. Daar kreeg zij in 2007 voor het eerst te maken met cyber attacks. “Ik had nog nooit zoiets gezien: Estland (onderdeel van de Baltische Staten) was digitaal platgelegd en was een paar dagen onbereikbaar. Niets deed het. Dit was een nieuwe definitie van conflict voeren voor mij; niet fysiek, maar via computers en met dramatische gevolgen voor een maatschappij. Ik was er volledig door gegrepen en dacht: ik wil weten wat hier gebeurt.”
“Wij vrouwen worden vaak als de bediening aangezien”
Cyber security is een echte mannenwereld. Vooral toen Anouk begon met dit werk, was zij in Nederland een van de weinige vrouwen. “In 2013 kwam ik twee andere vrouwen tegen die hetzelfde werk doen als ik. We hadden veel herkenbare situaties. Ook zij worden op conferenties regelmatig voor de bediening aangezien of gevraagd of ze met hun vriendje mee zijn. Zodoende ontstond het idee voor een netwerk met als doelstelling om twintig vrouwen te vinden die binnen cyber security werken. Dit zijn er inmiddels wereldwijd achthonderd.” Twee jaar geleden hebben de drie initiatiefnemers van het netwerk een stichting opgericht, Women in Cyber Security Foundation genaamd. “Eindelijk hebben we een massa!”
Het voornaamste doel van de stichting is om vrouwen die werkzaam zijn binnen cyber security zichtbaar te maken. Een ander doel is om steeds meer vrouwen enthousiast te maken voor dit werk. “Het internet discrimineert niet; er zijn evenveel mannen als vrouwen online. Maar waarom zijn er dan niet veel meer vrouwen werkzaam binnen dit vakgebied? Eén van de grootste gevaren voor Nederland momenteel is cyber aanvallen. Naast het vergroten van de zichtbaarheid organiseren we netwerkevents, gaan we met alle vrouwen ontbijten voordat een conferentie begint en geven we gastlessen op scholen. In 2014 hebben we het eerste vrouwelijke hacker team ter wereld opgericht, dat sindsdien heeft meegedaan aan internationale hackwedstrijden.”
“We hacken binnen de lijntjes”
Voor Anouk ging het vergroten van de zichtbaarheid van vrouwen echter niet snel genoeg. Ze vroeg zich af of ze misschien te braaf zijn. “Tegenwoordig als er een conferentie is, bellen we met de vraag of ze nog vrouwelijke sprekers nodig hebben. Die zijn altijd nodig, want de sprekers zijn altijd man. Dus inmiddels trainen we vrouwen die een goed verhaal hebben, om dit op een podium te vertellen.” Ook zijn ze vanuit de stichting onderzoeken gaan doen vanuit een door henzelf opgericht hack lab, om hiermee meer aandacht te creëren voor maatschappelijke kwesties waar de veiligheid in het geding is. “We hacken binnen de lijntjes. Zo zijn we bijvoorbeeld bij ziekenhuizen gaan kijken of ze digitaal voldoende beveiligd zijn, dit om aan te tonen dat gevoelige (patiënten) informatie makkelijk op straat kan komen te liggen. Een ander voorbeeld is dat we hebben gekeken of connected toys, speelgoed dat gekoppeld is aan het internet, veilig genoeg is. Maar we willen ook het onderwerp sextortion, waarbij (jonge) vrouwen slachtoffer worden van seksuele afpersing, onder de aandacht brengen. Dit komt steeds vaker voor en ook het aantal zelfmoorden onder jonge slachtoffers neemt in Europa toe. We hebben vanuit de stichting hier een workshop over gegeven en ervoor gezorgd dat er meer aandacht komt qua wetgeving. Ook zijn we de gastlessen op scholen over veiligheid op het internet gaan uitbreiden. Wat mij opvalt is dat kinderen van nu veel minder aan hun privacy hechten, maar dat ze qua technische kennis veel beter op de hoogte zijn dan hun ouders.”
Deze zomer gaat Anouk met haar bedrijf de eerste cyberwerkplaats in Rotterdam openen, geheel non-profit. “Er is zo’n tekort aan specialisten, dus gaan we zelf mensen opleiden en stageplekken aanbieden. De beste hackers hebben vaak niet eens een diploma, want je leert het meeste in de praktijk. Veel gamers kunnen we bijvoorbeeld prima opleiden tot hacker.”