Wielrenner Tom Dumoulin kan binnenkort een boekje in zijn brievenbus verwachten met de titel: The Secret Balance of Champions. Het is een bundeling van verhalen waarin 32 grootheden uit de sport vertellen over de fysieke en mentale problemen die ze in hun carrière hebben overwonnen. “Dit is een boek dat we gratis verstrekken en dat iedere topsporter zou moeten lezen”, zegt medisch wetenschapper en oud-profvoetballer Vincent Gouttebarge. “We zullen er zeker een bij Tom bezorgen.”
De renner van Jumbo-Visma kondigde afgelopen weekeinde nogal onverwacht aan dat hij voor onbepaalde tijd stopt, om goed na te denken over zijn toekomst. Hij kan op dit moment de druk van het bestaan als profwielrenner en de verwachtingen die daarbij horen niet aan. Gouttebarge herkende als wetenschapper veel in het verhaal; hij doet al jaren onderzoek naar psychische klachten onder topsporters.
“Het is belangrijk dat een topsporter zich herkent als zodanig en een topsportidentiteit ontwikkelt gedurende zijn jaren van jong talent naar gearriveerde prof. Maar minstens zo belangrijk is dat een sporter zijn identiteit als mens blijft ontwikkelen. Want die heb je nodig voor ná je topsportcarrière. Als je daar niet over hebt nagedacht of op hebt voorbereid, kun je psychische klachten of mentale problemen krijgen. Dat staat ook centraal in het verhaal van Dumoulin”, aldus de wetenschapper, die ook hoofd medische dienst is van de mondiale vakbond voor profvoetballers Fifpro.
Gouttebarge heeft waardering voor de stap van Dumoulin. “Het is positief dat hij zich gaat afvragen wat hij wil, wie hij is en wat de toekomst voor hem gaat brengen. Het zijn substantiële vragen over de kwaliteit van leven die een topsporter zichzelf moet stellen.”
De wielrenner is niet de enige sporter die in zijn carrière die worsteling meemaakt. Gouttebarge heeft al de nodige onderzoeken gepubliceerd over mentale problemen bij topsporters. “We zijn nog steeds bezig en hebben inmiddels data van meer dan 5000 atleten uit verschillende landen en van meerdere sportdisciplines. Tussen de 20 en 35 procent van de sporters rapporteert psychische klachten gerelateerd aan angsten, depressie en hartproblemen. Het betreft dan sporters die nog volop in hun carrière zitten.”
Het zijn uitkomsten die niet afwijken van de algemene populatie, zegt Gouttebarge. “Maar het is wel zo dat sinds 2000 de grootste oorzaak van arbeidsongeschiktheid in psychosociale klachten ligt en dat levert veel beperkingen op in het functioneren. Vandaar dat wij het probleem heel serieus nemen en sporters willen helpen hun identiteit als mens naast sporter te ontplooien. We bieden zoveel mogelijk praktische oplossingen aan. Een studie naast je carrière kan al veel helpen.”
Het boekje met daarin de verhalen van gestopte en nog actieve grootheden als Petr Cech, Pieter van den Hoogenband, Arjen Robben, Kiki Bertens, Chris Hoy, Dwight Phillips en Chris Froome is ook zo’n uitvloeisel van de hulp die de medische wetenschap aanbiedt. “We hebben ze gevraagd wat hun ‘secret balance’ is omtrent gezondheid: op het fysieke vlak, het psychische vlak, educatie, hoe ze zijn omgegaan met blessures. Iedere atleet heeft een bepaalde les.”