Topturnsters melden nog steeds grensoverschrijdend gedrag

Foto: ANP

Nog steeds is er sprake van grensoverschrijdend gedrag in de gymsport, concluderen de opstellers van het rapport Ongelijke Leggers. In het door onderzoeksbureau Verinorm uitgevoerde onderzoek, in opdracht van gymnastiekbond KNGU, wordt gesteld dat het tegenwoordig minder gaat om fysiek of mentaal geweld maar dat bijvoorbeeld het doortrainen met blessures met name in de top van het vrouwenturnen nog voorkomt.

Onder anderen voormalig topturnsters benoemden tegenover de onderzoekers Marjan Olfers en Anton van Wijk een algehele angstcultuur. Zij spraken over “het constant leven onder bedreiging van vernederen, beledigen, negatieve kritiek geven, voor de groep voor gek zetten, schreeuwen, manipuleren, intimideren, isoleren, uitschelden, dwang, chantage, controleren, dreiging, het doortrainen met blessures en het aanzetten tot ongezond gewichtsverlies.”

De onderzoekers stellen dat het mogelijk is dat vooral slachtoffers hebben meegewerkt aan het onderzoek. “Maar dit laat onverlet dat de gerapporteerde misstanden ernstig zijn.”

Onder huidige sporters is er volgens het rapport minder sprake van wantoestanden. Wel worden naast het ‘doortrainen met blessures’ ook andere vormen van mentaal geweld genoemd zoals het niet mogen geven van de eigen mening. Ernstige vormen van grensoverschrijdend gedrag (fysiek geweld en verkrachting) worden vrijwel niet door de huidige sporters gerapporteerd.

Uit het onderzoek blijkt dat hoe hoger het sportniveau is des te meer sporters grensoverschrijdend gedrag rapporteren. Het meest komt het voor bij de gymsporters die op internationaal wedstrijdniveau actief zijn. De disciplines waarin het meeste grensoverschrijdend gedrag wordt gerapporteerd, zijn vrouwenturnen, acrobatische en ritmische gymnastiek. Het rapport noemt het machtsoverwicht van de trainer, de beslotenheid van de topsportcultuur, het op zeer jonge leeftijd selecteren en de vele trainingsuren als belangrijke risicofactoren.

Plegers zijn naar verhouding vaker man, maar ook vrouwen maken zich er schuldig aan. Uit het onderzoek komt naar voren dat een derde van de oud-sporters na grensoverschrijdend gedrag te hebben ondervonden geen actie heeft ondernomen. Zij misten vertrouwen dat instanties als de KNGU of NOC*NSF er iets mee zouden doen. Naar hun mening zijn eerdere schandalen in de doofpot gestopt.

Op aandringen van de KNGU is het Algemeen Tuchtreglement van het Instituut Sportrechtspraak, dat voor diverse sportbonden rechtspreekt, uiteindelijk in 2020 uitgebreid met artikelen op het gebied van ander grensoverschrijdend gedrag naast seksuele intimidatie.