Als het om onzekerheid gaat, doet de populaire literatuur ons altijd geloven dat vrouwen meer onzeker zijn dan mannen. In werkelijkheid is dat verschil veel genuanceerder aldus Jacqueline Brassey, Global L&D Director McKinsey & Company, Adjunct Professor IE University, onderzoeker VU Amsterdam en Lid Raad van Toezicht Save the Children. “Onzekerheid wordt vaak getriggerd als je in een minderheidspositie zit, en dat zitten vrouwen in het bedrijfsleven wat vaker, zeker in meer senior posities.”
In het exploratieve onderzoek dat Jacqueline, Prof. dr. Nick van Dam en Prof. dr. Arjen van Witteloostuijn hebben gedaan voor hun boek ‘Advancing Authentic Confidence Through Emotional Flexibilty’ zagen zij onder andere dat evenveel mannen als vrouwen aangeven dat ze beter zouden kunnen presteren als ze minder bang waren om fouten te maken. Jacqueline was zelf ook iemand die altijd goed wilde presteren. Een paar jaar geleden was ze haar zelfvertrouwen helemaal kwijtgeraakt. Er speelde veel en ze had een tweeling thuis.
Jacqueline: “We hadden het heel goed geregeld, maar ik ging harder werken. Dat is mijn manier om ermee om te gaan: nog meer mijn best doen en nog harder werken. Dit betekende langere dagen maken, nog beter voorbereiden en minder slapen.” Ze had veel ballen in de lucht te houden en dit is wellicht wel het verschil tussen mannen en vrouwen als het om onzekerheid gaat. “Wat we zien is dat vrouwen zich wat vaker zorgen maken en een groter deel van de dag piekeren. Dit kan samenhangen met veel ballen in de lucht houden. Wat we inmiddels wel weten is dat moe zijn een trigger is. Als je heel moe bent, kan je meer getriggerd worden door je omgeving.”
Zelfvertrouwen crisis
Het idee voor ‘Advancing Authentic Confidence Through Emotional Flexibilty’ is begonnen door haar eigen zelfvertrouwen crisis. “Ik had toch al best veel werkervaring en het een en ander bereikt, maar ik kon geen kant meer op. Ik dacht: ik moet daar wat mee gaan doen. Ik kon twee dingen doen: of ik ga in mijn comfortzone en ga weg bij wat ik doe of ik ga hier wat mee doen.” De keuze viel op het laatste. Ze is aan zichzelf gaan werken en is gaan lezen en praten over het onderwerp, heeft een workshop zelf-compassie gevolgd, is met mentoren gaan praten en heeft coaching gedaan. “Ik heb ontdekt dat onzekerheid bij veel mensen leeft. Heel veel mensen zijn onzeker, maar durven er niet over te praten. Er zit een gigantisch stigma op.”
Het boek is geschreven voor iedereen die een interesse heeft in het onderwerp en op zoek is naar oefeningen en hulpmiddelen die ze kunnen gebruiken om hun zelfvertrouwen te ontwikkelen. “Het onderzoek wat we gedaan hebben, is gericht op hoogopgeleide professionals 0p verschillende niveaus van senioriteit. Al onze conclusies en gegevens gaan dus over deze doelgroep.” Wat zijn de highlights van het onderzoek? “We hebben aan mensen gevraagd of ze denken dat ze beter zouden presteren als ze minder bang zijn om fouten te maken. Bijna de helft gaf aan het hiermee eens te zijn. Onder jong hoogopgeleiden is dit percentage nog hoger.”
Paar uur per dag piekeren
Maar hoe vaak zijn mensen nou eigenlijk bezig met zich zorgen maken? Zo’n veertig procent is een paar uur per dag bezig met piekeren, zo blijkt uit het exploratieve onderzoek van Brassey, van Dam en van Witteloostuijn. Een ander groot deel piekert ongeveer een uur per dag. Nu is het oké en best normaal volgens Jacqui om een beetje stress te voelen om goed te presteren, maar als het te veel wordt, ga je minder goed presteren, word je moe en kost het je energie. “Toen wilden we weten wat mensen niet doen doordat ze zich onzeker voelen, kortom, wat vermijden ze in hun werk? Mensen trekken zich allereerst terug en nemen geen nieuwe uitdagingen aan. Ze gaan dus kansen uit de weg. Ze nemen geen deel aan gesprekken en vergaderingen en houden zich onder de radar en ze vermijden om feedback te geven aan leidinggevenden of andere collega’s. Deze drie punten kunnen een probleem zijn, want we verliezen hierdoor talent, zien mensen niet uit de verf komen, het kost veel energie, mensen worden moe, het kan mogelijk bijdragen aan een burn-out en we lopen het risico dat belangrijke onderwerpen niet op tafel komen.”
Wat ze proberen met het boek is om op een hele eenvoudige manier uit te leggen hoe de hersenen werken als je stress hebt en je onzeker voelt. De tools in het boek helpen de lezers om te kalmeren. “Als je een stress reactie krijgt, nemen de hersenen het soms over en geven je een reactie die je liever niet had willen geven. Je krijgt een freeze reactie of je wordt opeens heel emotioneel. Je leert deze reacties te herkennen. Maar je leert ook een onderhoudssysteem op te bouwen. Je moet namelijk goed voor je hersenen zorgen, zoals goed slapen, sporten en mindfulness. Maar in het moment zelf leer je ook om simpele dingen te doen om jezelf te kalmeren. Een simpele tool is bijvoorbeeld het gebruik maken van je stem. Als we onzeker worden, gaan we vaak ademhalen vanuit onze borst. Als je wat kalmer wilt worden, is het belangrijk dat je ademt vanuit je buik. Als je een hoge adem hebt, gaat je stem vaak wat omhoog, maar je kan leren om je stem een octaaf te laten zakken. Hiermee kalmeer je jezelf. De stem is een krachtig instrument. Het kalmeert niet alleen jezelf, maar ook anderen, als je wat rustiger en iets dieper spreekt.”
Zelf achter het stuur van je leven zitten
Het is volgens Jacqueline belangrijk om te bouwen aan emotionele flexibiliteit. “Een van de practises die we beschrijven in het boek heet Purpose & Values. Hier gaan we diep in op wat voor jou belangrijk is. What matters? Bij bouwen aan je toekomst gaat het erom dat je nadenkt over wat voor jou belangrijk en dat je je daar naartoe beweegt. Je kan dan op je pad uitdagingen tegenkomen die je onzeker maken en die je moeilijk vindt. Maar als je weet waarom je dingen doet, geeft dit energie om je daar naartoe te bewegen en creëer je daarmee je toekomst. Een voorbeeld: ik heb hoogtevrees, maar ik vind het niet belangrijk om de Mount Everest te beklimmen. Dat vind ik eng, ga ik niet doen en daar beweeg ik me dus niet naartoe. Ik vind het wel belangrijk om over dit onderwerp te praten. Ik vind het spannend om zo’n interview te geven, maar toch doe ik het, omdat het mijn doelen dient. Als je bewust bent van wat belangrijk voor je is, kan je ook bewust kiezen of je wel of niet ergens naartoe beweegt. Dan kan het lastig zijn, maar dan heb je de tools uit het boek om daarover heen te komen. Het gaat erom dat je zelf achter het stuur van je leven zit en dat niet de angst het overneemt. Die zorgt ervoor dat je af en toe naar links gaat, terwijl je eigenlijk rechtdoor had gemoeten.”
Alle opbrengsten van dit boek worden gedoneerd aan verder onderzoek en Save the Children Nederland.
