Ze wilde of iets met creatief tekenen of iets in de zorg doen, het werd het laatste. Ze had al snel door dat we patiënten meer kunnen en mogen bieden, met name op het gebied van nazorg. “Soms is een luisterend oor belangrijker dan iemand van top tot teen wassen.” Saskia Claassen is een echte zorg pionier en kijkt hoe ze vanuit haar functie verpleegkundig specialist de oncologische zorg buiten het ziekenhuis kan inrichten.
Na haar studie HBO-V heeft ze een tijdje in een klein ziekenhuis gewerkt. Binnen de oncologie kon ze haar ei kwijt, maar ze had snel door dat er minder mogelijk was dan ze eigenlijk wilde geven. “Ik zag veel collega’s die vastgeroest zaten in het systeem. De focus lag vooral op de dagelijkse zorg, het praten kwam erna. Ik dacht: er moet toch meer mogelijk zijn.”
Ze realiseerde zich dat ze veel idealen had rondom de zorg, en dat de werkelijkheid anders was. Ze verhuisde vanuit Brabant naar de grote stad om in het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis te werken. “Daar ademde alles oncologie. Er werd veel onderzoek gedaan en nieuwe technieken waarover ik alleen nog maar gelezen had, werden daar daadwerkelijk toegepast. Ik heb het daar enorm naar mijn zin gehad, totdat de liefde mij weer naar Brabant trok.”
Verpleegkundig specialist
Saskia werd mammacare verpleegkundige in het Catharina ziekenhuis in Eindhoven, een begeleidende functie waarbij je patiënten met borstkanker door hun behandelproces heen begeleidt. Ze vond nog steeds dat de zorg anders kon; ze zag mensen die te lang moesten wachten op hun diagnose en die veel verschillende artsen zagen. “Dat zou je toch anders kunnen inrichten.” Ze deed als een van de eerste in Nederland de opleiding nurse practitioner, wat nu verpleegkundig specialist heet. Als verpleegkundig specialist bied je verpleegkundige én medische zorg, eigenlijk de integratie van beide werelden. “Ik ging intensiever samenwerken met artsen en specialisten. Je zorgt er als het ware voor dat alle disciplines goed op de hoogte zijn en op deze manier de zorg over de betreffende patiënt goed op elkaar af kunnen stemmen.”
In ziekenhuizen ligt de focus op diagnostiek en behandeling, en daar is een ziekenhuis ook voor, aldus Saskia. “Je bent meteen patiënt als je over de drempel van een ziekenhuis loopt en het is moeilijk om uit die rol te stappen. Er is weinig tijd voor goede nazorg. Ik heb geprobeerd om dit vanuit het ziekenhuis op te zetten, maar dat was lastig. Ik liep ook hier tegen de beperkingen van een ziekenhuis aan.” Ze verlegde haar aandacht naar buiten het ziekenhuis en kwam Vera Rempe en Karin Timm tegen. Vera is chirurg en oprichtster van Alettazorgt. Karin Timm is een collega verpleegkundig specialist en manager verpleegkundige- en medische zorg binnen thuisorganisatie Allerzorg. Daarnaast is Karin oprichtster van ziekenhuis op wielen.
Patiëntenzorg buiten het ziekenhuis
Ze hebben allemaal dezelfde droom: patiëntenzorg zoveel mogelijk op de juiste plek inrichten en waar dit kan, buiten het ziekenhuis. “Hierdoor kan je je echt richten op de patiënt en haar gezondheid. Wat heeft de patiënt nodig en wat kan zijzelf? Mijn focus lag in die tijd op borstkanker, maar dit geldt uiteraard voor alle kanker patiënten.” Borstkanker patiënten krijgen als ze in de nacontrole zitten jaarlijks een mammografie in het ziekenhuis. Vervolgens vindt er een gesprek plaats met een specialist over de uitslag en hoe het medisch met iemand gaat. Dit kan volgens Saskia ook buiten het ziekenhuis gebeuren met een verpleegkundig specialist. “Als de mammografie oké is, kan er naast eventuele medische klachten, ook gekeken worden wat de vrouw nodig heeft op financieel, relationeel of werk gebied om weer terug te keren in de maatschappij. Wat heb je nodig om terug op de rit te komen? In een ziekenhuis ligt de focus op ziek zijn en heerst er veel angst en ongerustheid over de uitslag. De vraag hoe het werkelijk met iemand gaat kan je dan beter op een ander moment en buiten het ziekenhuis aan iemand stellen.”
Saskia heeft vorig jaar met Alettazorgt, in huisartsenpraktijk Aletta in Den Haag, een spreekuur opgezet voor vrouwen met goedaardige borstproblematiek. “Ook al is het goedaardig, hebben ze toch vaak aanhoudende pijnklachten of blijven ze het knobbeltje voelen. Deze vrouwen maken zich zorgen en hebben behoefte aan een stukje begeleiding. Zij horen niet thuis in een oncologisch centrum tussen de zieke patiënten, maar kunnen wel informatie en advies gebruiken voor hun klachten.”
Saskia is inmiddels ook bij thuiszorgorganisatie Allerzorg aan het werk als zorgspecialist Oncologie. Hier geeft ze op landelijk niveau sturing aan 65 ambitieuze oncologieverpleegkundigen, die vanuit het onderdeel Allerzorg Care for Cancer bij cliënten thuis of op locaties dichtbij huis psychosociale zorg verlenen. In gezamenlijkheid bouwen ze aan de droom om waar mogelijk oncologische zorg naar huis te verplaatsten.
“Thuis zie je hoe het echt met iemand gaat”
Vanuit Allerzorg Care for Cancer lopen er inmiddels succesvolle samenwerkingsprojecten met ziekenhuizen in het verplaatsen van oncologische nazorg, maar ook met chemotherapie naar de thuissituatie. “Thuis zie je hoe het echt met iemand gaat en wat iemand nodig heeft. Zo kan een patiënt er goed verzorgd uit zien en zeggen dat alles goed gaat, maar zie je thuis pas wat het werkelijk voor iemand betekent. Bij iemand thuis kan je benoemen wat je ziet en krijg je te horen wat er in het ziekenhuis niet verteld wordt. Daarbij zie je het gezin en de partner. In een vertrouwde omgeving kun je makkelijker de vraag achter de vraag stellen.” Vanuit deze werksetting vindt ook een medische terugkoppeling plaats richting het ziekenhuis en huisarts waardoor een beter totaalbeeld ontstaat.
Saskia gelooft niet in eilandjeszorg, maar in verbindingen en samenwerken. “Het is belangrijk dat de mens geconfronteerd met kanker centraal staat bij iedereen die betrokken is bij de oncologische (na)zorg. “Ziekenhuis, huisarts, thuiszorg zijn allemaal belangrijke schakels in de zorg rondom de mens. De communicatie onderling kan beter afgestemd worden waardoor overlap van zorg of gaten in de zorg voorkomen kunnen worden.” Saskia’s stip op de horizon is het opzetten van een multidisciplinair ‘lijnloos’ oncologisch nazorgcentrum, het liefst ondersteunt door een digitaal PGO (persoonlijke gezondheidsomgeving). Dit houdt patiënten uit het ziekenhuis en biedt mogelijkheden meer inhoud te geven aan positieve gezondheid. “Daar waar alles samenkomt en elke patiënt de best passende formele- of informele zorg krijgt. Zinnige zorg voor zowel aanbieder als ontvanger.”