Op jezelf gaan wonen is een grote stap, en niet altijd even makkelijk. Los van de uitdagende huizenmarkt zijn er ook jongeren die geen groot sociaal vangnet en netwerk hebben vanwege achtergrond en familieomstandigheden. Bianca van der Neut vindt het belangrijk dat de groep jongvolwassenen, die met Jeugdzorg in aanraking zijn geweest, ingebed de maatschappij ingaan. In 2019 startte ze Kamers met Aandacht in Utrecht om dak- en thuisloosheid onder jongeren tegen te gaan.
Bianca heeft 23 jaar voor Jeugdzorg gewerkt, waarvan de laatste jaren als leidinggevende. Ze zag met name veel meiden, die vanaf hun achttiende op zichzelf moesten gaan wonen, en die “niet goed op hun poten terechtkwamen”. “Zodra ze hun kamer kwijtraakte of hun verkering uitging, moesten ze terug naar huis. Dan werd er vervolgens weer contact gelegd met hun oude mentor. Vaak hebben deze meiden niemand die hen kan helpen. Ik heb vaak op mijn vrije vrijdag meiden verhuisd of hun bed opgehaald omdat ze niemand anders hadden die dat kon doen. Dat vond ik treurig.”
Oogje in het zeil houden
En dat was de aanleiding om iets te gaan ondernemen. Bianca moest een opdracht doen voor haar eindonderzoek als onderdeel van een master, waarin ze de vraag stelde hoe ze dit probleem kon oplossen. “En dat is Kamers met Aandacht geworden. Het begon in Utrecht en inmiddels zitten we in 42 gemeentes.” Iemand die een leegstaande kamer heeft, kan zich melden bij Kamers met Aandacht. Het gaat echter niet alleen om een leegstaande kamer, want je moet ook iemand zijn die een oogje in het zeil wil en kan houden. “Je hebt als verhuurder een signalerende functie. Het is belangrijk dat er iemand is die ziet als het niet goed gaat, als zo’n jongere niet meer uit bed komt om naar school te gaan of als er brieven van het incassobureau komen. Het gaat erom dat er iemand is die aan de bel trekt.”
Als mensen zich aanmelden bij Kamers met Aandacht komt er een coördinator langs voor een screening en wordt er doorgevraagd naar de motivatie. “Mensen moet niet te veel een persoonlijk belang hebben, het gaat voornamelijk om een intrinsieke motivatie. Ook moet je niet te veel een claim willen leggen op de jongere.” Vervolgens wordt er gezocht naar een match en gekeken of er een klik is tussen de verhuurder en de jongere. “Zij kunnen niet zichzelf aanmelden, dit gebeurt via zorg instanties. De jongeren betalen zelf de huur, wij begeleiden de kennismaking en blijven de gehele periode van de huurovereenkomst betrokken. Hierdoor heeft de verhuurder ook iemand om op terug te vallen. Om het half jaar kijken we hoe het gaat.”
450 euro huur per maand
Alle jongeren in de leeftijd van 18 tot 23 jaar die door Kamers met Aandacht worden geholpen aan een kamer hebben vaak geen contact met ouders. Of de ouders zijn niet in staat om een financiële bijdrage te leveren. “De huurprijzen zijn enorm hoog. Wij hebben een maximumbedrag van 450 euro per maand vastgelegd.” Het gaat niet alleen om jongeren zonder netwerk, maar ook om jongeren die al met veel afwijzingen te maken hebben gehad. Die vinden hospiteren dubbel ingewikkeld, aldus Bianca. Daarnaast zijn het vaak jongeren die al op groepen hebben gewoond, die vinden een studentenhuis niet zo prettig. “Ze zijn het groepswonen wel zat. Vaak vinden ze het fijn om met een volwassene te wonen in plaats van met eigen leeftijdsgenoten.”
Het is lastig om mensen te vinden die een kamer willen verhuren. Dat heeft enerzijds te maken met het moment van starten in 2019. “We zijn officieel in 2020 een stichting geworden, en toen kregen we de eerste lockdown. Iedereen ging thuiswerken en we werden geadviseerd om zoveel mogelijk vreemde mensen buiten de deur te houden. Maar wat ik ook merk, is dat er enorm veel vooroordelen bestaan over jongeren die met Jeugdzorg in aanraking zijn geweest. Mensen denken dat ze met reclasseringsjongeren te maken krijgen. Of kinderen ontraden het hun ouders. Van de 95 procent van de jongeren die bij Jeugdzorg zitten, zijn het de ouders die problemen hebben. Met de jongeren is niet zoveel aan de hand. Tuurlijk hebben ze kwetsuren opgelopen, maar in de basis zijn het geen slechte mensen. Daarom krijgen alle jongeren op onze website een profiel, die ze zelf aanmaken. Dan kan iedereen zien dat het om normale jongeren met dromen gaan, die hobby’s hebben en een opleiding doen.”
Overheidsdingetje
Inmiddels heeft de stichting 65 jongeren in een kamer met aandacht geplaatst en staan er nog veel aangemelde kamers vrij. Ook hebben ze kamers in regio’s waar de stichting niet actief is, zoals in Friesland. “Ik zou graag willen dat we overal in Nederland kamers kunnen aanmelden en dat jongeren zich kunnen opgeven. Nu zijn we afhankelijk van gemeentes die kamers met aandacht hebben ingekocht. Als je net in een gemeente woont die niet meedoet, kan je niet gebruik maken van een leegstaande kamer. Er zijn bijvoorbeeld in Brabant best veel leegstaande kamers. Die wil ik graag benutten, maar gemeentes doen niet mee. Dat vind ik zonde. Zij betalen ons, waardoor het toch een overheidsdingetje is.”
Woningcorporaties, gemeentes of een bank geven niet altijd toestemming. Hierdoor mogen mensen soms niet tijdelijk verhuren. Bianca is continu bezig om in gesprek te raken met deze partijen om zulke beperkende maatregelen aan te kaarten. “Ik denk dat we zeker een derde van onze kamers niet kunnen gebruiken door regel- en wetgeving. Verschrikkelijk, daar kan ik zo chagrijnig van worden. Maar gelukkig worden we steeds bekender, waardoor de doelgroep kan uitbreiden. In Amsterdam faciliteren we alleen voor jongeren uit de Jeugdzorg, maar je ziet al in andere gemeentes dat het wordt uitgebreid.”