Een derde van werkend Nederland heeft te maken met grensoverschrijdend gedrag

Maar liefst 40,8% van de werkgevers heeft er weet van dat een collega slachtoffer werd van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Bijna de helft van de medewerkers en hun leidinggevenden hebben last van seksueel getinte grappen op het werk. Tegelijk staat bij ruim een kwart van de medewerkers (26,5%) en een op de vijf ondervraagde werkgevers (20,8%) grensoverschrijdend gedrag niet op de agenda, ondanks de maatschappelijke discussie. Dat blijkt uit een onderzoek van Zorg van de Zaak naar grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer.

Een half jaar na de uitzending van BOOS over the Voice en andere incidenten rondom sociale veiligheid op het werk, heeft Zorg van de Zaak een onderzoek gedaan naar de ervaringen van medewerkers en leidinggevenden in Nederland. Onderzoeksbureau Kien bevroeg in september 520 werkgevers (in een leidinggevende functie werkende Nederlanders van 18 jaar en ouder, werkzaam in een bedrijf met minimaal 10 medewerkers) en 449 medewerkers (Nederlanders van 18 jaar en ouder, werkzaam in loondienst).

Serieuze aantallen

De uitkomsten liegen er niet om. Grensoverschrijdend gedrag op het werk zoals pesten, intimidatie, agressie, seksueel getinte grappen en discriminatie, is niet verdwenen. Maar liefst 40,8% van de werkgevers heeft er weet van dat de afgelopen vijf jaar een collega slachtoffer is geworden van grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer. Bij de medewerkers is dat 29%. Een op de vier werkgevers is live getuige geweest van een incident, bij medewerkers is dat een op de vijf. Bij de leidinggevenden is 18,6% zelf slachtoffer geweest, tegen 17,4% van de medewerkers.

Meldingen neemt toe

Leidinggevenden scoren hoger dan medewerkers. Rita Wielemaker, vertrouwenspersoon bij Zorg van de Zaak, ziet een mogelijke verklaring voor dit verschil. “We merken vanuit onze vertrouwenspersonen dat werkgevers er steeds meer mee bezig zijn. Leidinggevenden zijn zich door alle media-aandacht meer bewust van het feit dat zij verantwoordelijk zijn voor het voorkomen en het aanpakken van grensoverschrijdend gedrag. Het aantal meldingen neemt ook toe. Mensen zeggen nu eerder, dit is niet ok wat hier gebeurt, en melden grensoverschrijdend gedrag.”

Seksueel getinte grappen

Bijna de helft van de medewerkers en hun leidinggevenden hebben last van sociale onveiligheid in de vorm van seksueel getinte grappen. Bij de medewerkers is de top 5 van meest genoemde uitingen van grensoverschrijdend gedrag waar ze slachtoffer van zijn geweest: seksueel getinte grappen (51,3%), intimidatie (35,9%), machtsmisbruik (32,1%), agressie (29,5%) en seksuele intimidatie (29,5%). Bij de werkgevers ziet de top 5 er net iets anders uit: seksueel getinte grappen (46,9%), intimidatie (37,5%), machtsmisbruik (31,2%), pesten (30,2%) en agressie (29,2%). Wat opvalt is dat vrouwen vooral last hebben van een seksuele vorm van grensoverschrijdend gedrag, bij mannen gaat het vooral om discriminatie.

Niet op de agenda

Na een voorjaar met Marc Overmars en Talpa zou je denken dat een protocol hoe te handelen bij grensoverschrijdend gedrag hoog op de agenda staat. Maar uit het onderzoek blijkt dat -ondanks de maatschappelijke discussie- de aanpak van daarvan bij ruim een kwart van de medewerkers (26,5%) en een op de vijf ondervraagde werkgevers (20,8%) helemaal niet op de agenda staat. Een op de acht medewerkers (12%) weet niet hoe te handelen bij grensoverschrijdend gedrag, bij de werkgevers is dat 4%. Het gros denkt het wel te weten, of weet het zelfs precies. Opvallend is dat de meeste werkgevers aangeven dat ze exact weten hoe te handelen bij grensoverschrijdend gedrag.

Op papier geregeld

Wielemaker plaatst bij dat laatste een kanttekening. “Op papier is het misschien geregeld in een HR-beleidsprotocol maar het onderwerp is dan nog niet actief besproken met de medewerkers. We merken dat werkgevers wel weten hoe te handelen bij incidenten maar dat ze niet weten hoe ze sociale veiligheid preventief kunnen aanpakken met hun mensen.”

Verzuim door grensoverschrijdend gedrag

Maar liefst 7,4% van de medewerkers en 17,7% van de werkgevers die te maken krijgen met grensoverschrijdend gedrag, verzuimen hierdoor een maand tot een jaar. Wat opvalt is dat werkgevers vaker een dag uitvallen en dat uitval bij medewerkers langer duurt. Wel 6,4% van de medewerkers en 2,7% van de werkgevers valt zelfs langer dan een jaar uit.

Verzuim verminderen

Wielemaker schrikt van deze verzuimcijfers. “In deze tijden van personeelskrapte moeten werkgevers hun verantwoordelijkheid nemen op het gebied van het creëren van een sociaal veilig werkklimaat. Werkgevers kunnen het verzuim verminderen door aandacht te besteden aan sociaal veilige arbeidsomstandigheden en door actie te nemen om grensoverschrijdend gedrag aan te pakken. Je wil sociale veiligheid net zo goed regelen als fysieke veiligheid.”