"Iedereen die besluit met diversiteit aan de slag te gaan, is moedig"

Met haar nieuwe boek Gelijkspel wint brengt Leonie van Mierlo een nieuw geluid. Aan de ene kant schets ze een beeld van het leiderschap van de toekomst en aan de andere kant laat ze zien dat alle cijfers aantonen dat bedrijven beter worden als ze zich inzetten voor meer diversiteit en inclusie. Er wordt vaak geroepen dat er meer vrouwen moeten komen, zowel binnen de politiek als het bedrijfsleven, maar voor haar is diversiteit zoveel meer. “We hebben naast meer vrouwen vooral meer diversiteit en mensen met verschillende perspectieven nodig.”

Ze is opgegroeid in een gezin met veel pleegkinderen. Haar ouders stelden het gezin open voor kinderen die het om wat voor reden dan ook thuis minder goed hadden en een beschermende plek nodig hadden. “Ik ben hierdoor inclusief opgegroeid. Dit realiseerde ik me toen ik dit boek publiceerde. Er is voor ieders uniekheid een plek. Dat zit in mijn genen.”

Als innovatiestrateeg en transitie manager komt ze al zes jaar bij veel bedrijven over de werkvloer. Ze helpt teams en organisaties om een beweging in te zetten. Haar werk bestaat uit het schetsen van de toekomst van een industrie, waarbij ze organisaties helpt om hun rol te bepalen. Welke plek neem je in en hoe vertaal je die naar innovatie en verandering? Het valt haar op dat veel teams homogeen zijn ingericht, ten aanzien van gender en culturele achtergrond. Volgens haar kan er binnen een organisatie alleen innovatie plaatsvinden als er sprake is van een diversiteit aan perspectieven. Dit was een belangrijke reden voor haar om haar boek te schrijven. Daarnaast kreeg ze in 2019 te maken met twee vrouwen die tegelijkertijd hun baan opzegden bij dezelfde opdrachtgever. “Ze konden en wilden niet langer werken binnen een masculiene cultuur.”

Diversiteit betekent voor Leonie dat er verschillende mensen op stoelen zitten binnen een team. Inclusiviteit gaat meer over hoe beslissingen worden genomen en hoe er onderling met elkaar wordt omgegaan, waardoor een ieders uniekheid het licht kan zien. “Veel managers zoeken mensen die op hen lijken, omdat het makkelijker werken is met mensen die dezelfde achtergrond en opleiding hebben. Het gevolg is dat je vanuit dezelfde lens naar de wereld kijkt. Organisaties komen voor steeds complexere uitdagingen te staan. Daarnaast heb je als organisatie een rol te vervullen in het bijdragen aan een betere wereld. Hier heb je diversiteit voor nodig.”

Met een betere wereld bedoelt Leonie een wereld waarin meer mensen mee mogen en kunnen doen. “Het gaat om kansengelijkheid en dat we de perspectieven van verschillende stakeholders meenemen. Het ondernemen van nu levert geld op, maar het sluit ook mensen buiten. Ondernemers zijn zich hier niet altijd bewust van. Zo kan een bedrijf een informele borrelcultuur hebben, maar hiermee toch medewerkers uitsluiten. Binnen sommige culturen is borrelen niet gewoon en daarbij drinken sommige mensen geen alcohol. Maar het kan ook voor jonge ouders lastig zijn om zo’n borrel in te plannen. Met de beste wil van de wereld kan je zo’n borrel organiseren, maar sluit je wel degelijk mensen buiten. Dit geldt ook voor teambuilding uitjes. Dan wordt er bijvoorbeeld een bootcamp georganiseerd, maar voor mensen die minder lekker in hun vel zitten, kan dit veel stress veroorzaken.”

Ze is zich in de loop der jaren gaan interesseren voor persoonlijke en organisatie ontwikkeling: NLP, coaching, systemisch werken. “We hebben vroeger allemaal iets meegekregen aan de keukentafel. Wat werd er van je verwacht en wat vonden je ouders belangrijk? Het is waardevol dat we naar onszelf kijken, in de spiegel. Wat is jouw impact?” Vroeger speelde haar hoofd een belangrijkere rol dan haar hart. “Ik was rationeel en verbonden aan de inhoud, en het goede willen doen. Ik ben een mens met veel ideeën en meningen en heb moeten loslaten dat ik als manager mensen zou moeten helpen met het geven van de juiste antwoorden. Als je je als team wilt ontwikkelen, moet je vooral leren om de goede vragen te stellen. Door die vragen help je de ander om tot zelfinzicht te komen en geef je het vertrouwen dat je het niet gaat overnemen, maar dat je er als coach en als support naast staat. Dat is de snelste en effectiefste manier om te leren en te groeien.”

Ze is gaandeweg meer open gaan staan voor andermans ideeën en heeft de beweging naar haar hart gemaakt. Ze heeft ervaren dat juist in het samenbrengen van verschillende ideeën de kwaliteit veel beter wordt, waarbij je zelf nog steeds een even grote rol hebt. Haar boek is hier een treffend voorbeeld van. “Het is voor een groot deel in co-creatie tot stand gekomen. Zelfs voor de titel heb ik mensen bij elkaar gebracht met de vraag wat de titel van mijn boek moest zijn. Ik heb niet gekozen voor mijn ego en de overtuiging dat ik zelf de titel moest bedenken. Ik heb juist veel plezier beleefd aan het opzij zetten ervan om zo de best mogelijke titel op mijn boek te hebben staan, waardoor de boodschap overkomt. Het gaat om impact hebben, dat vind ik belangrijk. Ik heb voor het boek zestig changemakers geïnterviewd die ik allemaal een podium heb gegeven. Dat is veel arbeidsintensiever, maar ik vind het belangrijk dat dit boek voor een stukje ook van hun is. Het zelf doen versus het samen doen is voor mij een prachtige les geweest.”

Als ze haar eigen proces vertaalt naar organisaties, vindt ze een bedrijf als Patagonia een mooi voorbeeld, dat een technologie ontwikkeld heeft om duikpakken duurzaam te maken. “Die technologie stellen ze vrij ter beschikking aan de wereld. Zij laten zien dat ze niet alleen investeren voor hun eigen commerciële gewin, maar bedenken hoe ze met hun bedrijfsvoering mens en planeet verder kunnen helpen. Het is een vorm van leiderschap waarbij het niet meer om jou of je organisatie gaat, maar waarbij je jezelf als onderdeel van een groter geheel ziet. Ik geloof dat je moet beginnen met geven om ook weer te mogen en kunnen ontvangen. Dat is iets wat ik vroeger aan de keukentafel heb geleerd. Mijn beide ouders vervulden als docent en verpleegster een rol in de samenleving. Ik heb van hen geleerd dat we hier niet alleen maar voor onszelf zijn.”

Haar eerste boek ging over zwangerschap en miskraam, haar tweede boek ziet ze ook als maatschappelijk werk. “Ik vertel graag verhalen en maak onderwerpen bespreekbaar. Ook met dit boek heb ik mijn talent ingezet om woorden te geven aan een maatschappelijk thema. Dit heb ik niet gedaan voor het geld, want je verdient er niets mee. Ik ben anderhalf jaar vroeg opgestaan om dit boek te schrijven, naast mijn baan. Het is luchtig en op een toegankelijke manier geschreven. We moeten het vooral niet zwaar maken of denken dat we het niet goed gedaan hebben. We zijn met elkaar in een situatie terechtgekomen die wat meer masculien is en we zijn ons ervan bewust dat het beter kan. Laten we dan in alle vrolijkheid kijken wat dit van ons vraagt in plaats van te vingerwijzen.”

Er wordt vaak geroepen, en met name door vrouwen, dat er meer vrouwen in leidinggevende functies moeten komen of binnen de politiek. Hoe ziet Leonie dat? “Ik bekijk het uit vanuit teams in plaats vanuit een functie en wat je moet doen binnen die functie. Als je kijkt vanuit een team, dan kijk je eerst welke perspectieven en visies je al in huis hebt en vervolgens welke er nog ontbreken. Een vacature is een unieke kans om een nieuw perspectief aan een team toe te voegen. Soms heeft een team iemand met een Aziatische achtergrond nodig of een man met feminiene kwaliteiten. Neem een Unilever die veel verschillende producten produceert. Als je je doelgroep wilt kennen, moet je ze in huis hebben. Waarom er zo naar vrouwen wordt gekeken, komt denk ik omdat er weinig rolmodellen zijn in Nederland. Hiermee bedoel ik vrouwen die een topfunctie bekleden, zonder een man in rokje te zijn. Er zijn niet veel vrouwen die met hun feminiene kwaliteiten iets anders en iets nieuws laten zien. Het zijn steeds dezelfde vrouwelijke rolmodellen die naar voren komen.”

Als we het onderwerp diversiteit willen aanpakken, hebben we moedige mannen nodig, waar ze in de meerderheid zijn, aldus Leonie. “Een homogeen team is niet meer van deze tijd. Iedereen die besluit met diversiteit aan de slag te gaan, is moedig. Dit gaat niet alleen om mannen, maar ook om vrouwen die hun plek innemen en mensen die bestaande culturen doorbreken en elkaar durven aan te spreken. We willen het anders, we weten misschien nog niet hoe, maar we hebben daar allemaal iets in te doen.”