Studie: pil veilig voor jonge vrouw met hoge kans op borstkanker

Jonge vrouwen die door genetische mutaties een sterk verhoogd risico lopen op borstkanker en eierstokkanker, kunnen volgens Amsterdamse onderzoekers gerust de anticonceptiepil blijven gebruiken tot ze circa 25 jaar zijn. Daarna is het belangrijk dat ze zich goed laten informeren over hun specifieke situatie, raden de wetenschappers van het Nederlands Kanker Instituut (NKI) aan.

Pilgebruik heeft zowel ongunstige als gunstige effecten: het risico op borstkanker wordt met bijna een kwart verhoogd, terwijl het risico op eierstok- en baarmoederkanker juist met de helft wordt verlaagd. Het was tot nu toe onduidelijk wat wijsheid is voor vrouwen met een zogeheten BRCA1 of BRCA2-mutatie in hun genen. Deze afwijkingen veroorzaken volgens eerdere onderzoeken 5 tot 10 procent van alle borstkankergevallen. Van de vrouwen met deze mutaties krijgt circa 70 procent een keer in haar leven borstkanker. De kans op eierstokkanker is 35 tot 45 procent bij BRCA1 en 10 tot 20 procent bij BRCA2.

Uit het onderzoek blijkt nu dat voor tieners en jongvolwassenen het pilgebruik weinig invloed heeft op het kankerrisico. Op de lange termijn zijn de gunstige effecten sterker: de anticonceptiepil voorkomt in de risicogroep meer gevallen van kanker dan hij extra veroorzaakt. Voor vrouwen vanaf 25 tot 30 jaar ligt dat weer anders: hun toch al hoge risico op borstkanker stijgt nog verder, terwijl het beschermde effect tegen eierstok- en baarmoederkanker pas later optreedt.

Vrouwen met de BRCA-mutatie moeten dus een afweging maken, aldus Antoni van Leeuwenhoek, waar het NKI toe hoort. "Vinden ze het verhoogde kankerrisico op de korte termijn acceptabel, gezien de voordelen van pilgebruik en het hoge kankerrisico dat ze toch al hebben, of willen ze verdere risicostijging voorkomen door over te stappen op niet-hormonale anticonceptie, zoals condooms of een niet-hormonaal spiraal."

Vanwege de hoge risico's laten overigens veel vrouwen met BRCA hun borsten en/of eierstokken preventief verwijderen. Daarmee veranderen de risico's van de pil ook weer sterk. Van een verhoogd borstkankerrisico is bijvoorbeeld geen sprake meer na een preventieve borstverwijdering.

Na een preventieve eierstokverwijdering vallen de voordelen van de pil grotendeels weg. "Naarmate de preventieve operatie effectiever is, wordt het effect van het voorafgaande pilgebruik ongunstiger. Dit komt doordat pilgebruik nog steeds tot meer borstkanker leidt, terwijl er weinig tot geen eierstokkanker meer valt te voorkomen", schrijven de onderzoekers. Ze hebben hun bevindingen gepubliceerd in het wetenschappelijke Journal of the National Cancer Institute.