Hoe vaak staan we erbij stil dat we op een dag doodgaan en dat het onze verantwoordelijkheid is om onze zaken goed op orde te hebben voor onze dierbaren? De partner van nalatenschapsplanner Marina Milenkovic zei altijd dat hij 100 zou worden, en daarmee dat hij nog lang niet bezig hoefde te zijn met zijn nalatenschap. Hij overleed in 2012 plotseling op 49-jairge leeftijd en liet Marina achter met zijn twee minderjarige kinderen en een huis. “We denken dat het voogdijschap alleen het opvoeden van en zorgen voor kinderen is, maar het is zoveel meer.”
Slechts 8 procent van de Nederlanders heeft hun erfenis geregeld, zo staat in het onlangs verschenen boek van Marina ‘Wat laat ik na? – Alles wat je met je dierbaren moet regelen rondom je erfenis. We denken volgens Marina dat het wel geregeld zal zijn in onze zogenaamde ‘zorgstaat’ Nederland. Daarbij hebben velen van ons een weerstand op onze sterfelijkheid. “Vaak is het onwetendheid. Mensen weten niet wat er geregeld moet worden. Daarom heb ik dit boek geschreven. Ik ben al langer bezig met de dood, mede doordat mijn leven anders is gelopen. Ik ben vaak geconfronteerd met de dood, van kinds af aan al. Ik kom uit een oorlogsland, voormalig Joegoslavië en heb veel familieleden en vrienden verloren. Ik heb momenten gekend waarin ik dacht: nu ben ik alweer mensen kwijt. Hierdoor ben ik anders gaan denken over de dood. Ik heb mijn zaken op orde, omdat ik weet dat alles onzeker is en dit leven morgen zomaar afgelopen kan zijn. In Servië sluiten we bijvoorbeeld contracten met onze ouders en daarmee is alles juridisch en praktisch geregeld voor het geval ze ineens ziek worden of overlijden. De (financiële en) mantelzorg komt dan op ons, de kinderen, neer in ruil voor een stukje erfenis. Hierop is dan geen erfbelasting van toepassing. Dat is anders dan hier in Nederland.”
“Ons nalatenschap is zoveel meer dan we denken”
Ook haar partner Bertus was niet bezig met zijn dood. Hij had op aanraden van Marina uiteindelijk wel een testament opgesteld en de voogdij geregeld, maar dat was het. Na zijn plotselinge overlijden kwam Marina niet alleen in een doolhof van rouw terecht, maar ook in een financiële en administratieve rompslomp. “Ons nalatenschap is zoveel meer dan we denken, het is niet alleen maar geld. Veel mensen laten een puinhoop achter, omdat ze hun (financiële) administratie bijvoorbeeld niet op orde hebben. Er wordt niets overlegd met partners, we weten vaak niet of er een levens- of uitvaartverzekering is of wat de code van de kluis is. De meest simpele dingen weten we niet van elkaar.”
Marina heeft twee kinderen geërfd. “Het voogdijschap is zoveel meer dan alleen de opvoeding. Als zijn kinderen mij niet hadden gekend, was het vreselijk geweest. We staan er ook niet bij stil wat onze verantwoordelijkheid is als we voogd zijn, want ouders gaan niet van tevoren met een voogd om tafel zitten. We denken vaak: joh, dat komt wel goed. We zijn ons er niet van bewust van wat er op ons afkomt: wat betekent het emotioneel voor kinderen, maar ook wat moet je regelen als voogd? Voogd moet wel iemand zijn die de kinderen vertrouwen en met wie ze een relatie hebben opgebouwd; ook iemand die financieel goed onderlegd is om het vermogen van kinderen te beheren totdat ze volwassen worden.”
Financiële crisis
Daarnaast had Marina met een financiële last te maken, want het huis moest afgelost worden. “Ik moest opeens 80.000 euro aflossen, omdat zijn hypotheek twee jaar na zijn overlijden afliep. Het was rond de tijd van de crisis en het huis was onverkoopbaar. Zonder enig begrip van de banken heb ik uiteindelijk de woning aan een investeerder verkocht om de kinderen erg dure kredieten te besparen. Daarnaast moest ik ook vermogensbelasting voor zijn kinderen betalen, omdat zij nog minderjarig zijn. Dat geld moet je wel hebben.”
Met alleen een testament ben je er niet, maar dat is wel wat veel mensen denken. Een testament is echter een klein onderdeel van het gehele stappenplan wat je moet doorlopen. In haar boek beschrijft ze een dergelijk stappenplan van alles wat er nodig is en komt kijken om je nalatenschap zo zorgvuldig mogelijk en geordend achter te laten. “Het gaat erom dat je een zorgvrije toekomst achterlaat voor je partner, kinderen en andere dierbaren. Met name hier in Nederland denken we: het is hier goed geregeld. Nou, dat is het niet. Ik heb tien maanden lang een strijd moeten voeren met de Sociale Verzekeringsbank en met de Belastingdienst, totdat ik heb gekregen waar kinderen recht op hadden. Er wordt vanuit de overheid ook steeds meer gevraagd dat we zelfredzaam zijn. We leunen denk ik nog te veel op de hulp van de overheid. Daarbij denken we dat we niet doodgaan. Ik ben toch gezond, er mankeert mij niets. Mijn partner mankeerde ook niets. Hij was nooit ziek.”
Vroeg of laat worden we allemaal geconfronteerd met ziekte of verlies van dierbaren en dus met de erfenis die nagelaten wordt. “De keuzes die we nu maken, hebben invloed op onze nalatenschap. En daarmee op onze eventuele partners en kinderen. We zijn ons niet voldoende bewust van onze keuzes. We denken niet over morgen, de toekomst. We willen niet aan onze eigen dood denken. Het gaat hierbij vooral om praktische en financiële keuzes. Als je nu goeie keuzes maakt, creëer je een zorgvrije toekomst, maar ook kansen voor je nabestaanden. Als je kinderen alleen achter blijven, hoeven ze niet in de problemen te komen. Eigenlijk gaat onze zorg als ouders verder, ook als je er niet meer bent.”
“Het community gevoel is veel groter”
Door haar Servische en Kroatische roots ziet Marina een duidelijk verschil tussen Servië en Kroatië, en Nederland. “In Servië en Kroatië zijn we veel meer familie gericht. Nederland is veel individualistischer. In Servië en Kroatië helpen we elkaar, we staan voor elkaar klaar. Wat hier gebeurt, wat ik heb meegemaakt, is daar ondenkbaar. Mijn partner is overleden en zijn familie heeft daarna nooit meer de kinderen gezien, behalve de zus van hun overleden moeder. Mijn familie begrijpt dat niet. Zij omarmen mensen, laten ze binnen, heten ze welkom. Veel van mijn familieleden wonen naast elkaar. Het community gevoel is veel groter. Het was voor de kinderen, na vele teleurstellingen na overlijden van beide ouders, heel emotioneel om dat te zien en te voelen. Ze voelen zich in Servië en Kroatië echt welkom.”
Door haar eigen ervaring adviseert Marina mensen hoe ze ordelijk, zorgzaam en met liefde hun nalatenschap kunnen regelen. Wat zijn een aantal van haar basis tips die ze mensen geeft? “Zorg dat je alles in kaart brengt, dus je administratie, hypotheek, verzekeringen, belastingen, terugkerende maandelijkse lasten, levens- en of overlijdensverzekering, begunstigden, onroerende en roerende zaken, taxaties van waardevolle kunst of sieraden, auto’s, abonnementen en lidmaatschappen, etc.. Maar ook: wat doe je met sociale media en wat zijn je inloggegevens? Het gaat erom dat mensen na jouw overlijden niet drie maanden in jouw kast moeten duiken en alles moeten ordenen voordat ze daadwerkelijk kunnen starten met de afwikkeling, terwijl ze aan het rouwen zijn. Dat maakt het alleen maar extra zwaar.”
“Zorg dat je het goed voor hen geregeld hebt”
Verder is het belangrijk dat je weet wat je waard bent. “Wat voor vermogen heb je en wie zijn je erfgenamen. Na je overlijden moet er erfbelasting betaald worden, worden er kosten gemaakt en liggen er rekeningen die betaald moeten worden. Het is wel handig als je dan een buffer hebt. Ten slotte moet je nadenken over je uitvaart, of je donor wil zijn of niet, wat er gebeurt met je lichaam, hoe je de uitvaart wilt hebben. Dit maakt het makkelijker voor de nabestaanden. Je zet ze niet voor het blok. Zorg dat je het goed voor hen geregeld hebt. Met mijn boek wil ik bewustwording creëren, zodat we serieus gaan nadenken over ons nalatenschap. Mijn boek helpt daarbij, en zorgt ook voor minder stress en zorgen, en een flinke geldbesparing.”
