Huisarts Huib Rutten: "Mond houden, masker dragen, laat je vaccineren, dat is de boodschap ongeveer"

Na twee jaar wonen en werken in Nieuw Zeeland kwam hij negen maanden geleden terug in Nederland. Midden in de coronacrisis. Hij heeft het voordeel dat hij een beroep heeft gekozen wat gewild en gewenst is, maar ook een beroep waardoor hij niet alles kan zeggen wat hij zou willen. Hij vindt het momenteel lastig om zijn vak uit te oefenen en heeft dagelijks huilende mensen aan zijn bureau. In de rubriek Een ander geluid: huisarts Huib Rutten.

Na zijn opleiding tot Spoed Eisende Hulp specialist werd hij huisarts en had tien jaar een solopraktijk voordat hij in 2018 naar Nieuw Zeeland vertrok met zijn gezin. “En toen ging alles op slot. Dat was vreselijk. Ik kreeg wel geld, maar hoefde niet meer te werken. Nieuw Zeeland is een eiland, dus alles werd volledig dichtgegooid. En dan krijg je de narigheid, zoals de slager die zelfmoord pleegt vanwege het sluiten van zijn bedrijf. De impact daar was vreselijk. Het schoolsysteem vonden we niet super en toen dachten we: wanneer gaan we terug? Misschien is dit wel het juiste moment. Daar hebben we toen voor gekozen.”

In Friesland is een groot tekort aan huisartsen en daar heerst een nuchtere mentaliteit, aldus Huib. “Dat trok me wel aan.” Hoe is het om in deze tijd huisarts te zijn? “De spreekuren zijn nog steeds uitgedund, er is vooral veel telefonisch contact met patiënten en het fysieke contact is uiteraard een stuk minder. Normaal gesproken heb ik vier a vijf uur direct patiëntencontact in de spreekkamer, los van de visites. Dat is nu iets minder dan de helft. Het gaat vooral telefonisch en mensen sturen foto’s als ze iets hebben. Vroeger belde ik twee mensen op een dag, nu zijn dat er acht. Lange tijd had ik nul coronapatiënten, pas sinds kort heb ik een aantal mensen met corona gezien.”

Hij is verplicht om een mondkapje te dragen in zijn praktijk waardoor veel communicatie slecht verloopt. Ze verstaan hem minder goed en je mist een heel stuk van de mimiek. “Lacht iemand, kijkt iemand zorgelijk, dat is moeilijk in te schatten. Zeker voor de jonge patiëntjes is zo’n mondkapje heel akelig. Ik ben een onbekend iemand, en dan ook nog eens twee meter lang. Dan heb je zo’n wildvreemd iemand tegenover je zitten als kind waarvan je het gezicht niet kan zien. Laten we zeggen: ik heb zo mijn kwaliteiten om hiermee om te gaan. Soms wil je iemand iets extra’s meegeven, zoals onlangs een man van 82, die was hartstikke ziek. Hij moest naar het ziekenhuis. Dan geef ik zo’n man wel een schouderklopje. Dat mag misschien niet maar het gaat automatisch.”

Wat is Huib zijn visie op het overheidsbeleid van het afgelopen jaar? “Het is gewoon een slecht beleid. Het is goed om als je klachten hebt thuis te blijven en als je een zwakke gezondheid hebt om jezelf te beschermen en de mensen met wie je in contact bent. Maar we zijn nu een jaar verder in dit corona verhaal en we weten inmiddels wel wat zinnig is en wat niet. Er wordt nog steeds vastgehouden aan een beleid dat vanuit paniek is ingezet en dit wordt nog steeds gevoerd. Het is nu toch wel duidelijk dat een aantal van de maatregelen zinloos is. Er is een vrij groot onderzoek gedaan naar de mondkapjes, waaruit blijkt dat het dragen ervan iets uitmaakt, maar dat dit slechts 1,7 procent is. Daarnaast heb je nog altijd het fenomeen dat corona voor meer dan 99 procent van de bevolking gewoon een griep is en dat het mensen op leeftijd zijn met vaak meerdere aandoeningen die komen te overlijden. Dat is nu corona, maar anders was het wel influenza geweest. Die cijfers liggen heel dicht bij elkaar.”

Hij noemt corona een “rotgriep” en vindt het raar dat deze op de A lijst van meldingsplichtige ziekten is komen te staan. Huib is zeker voor bepaalde maatregelen, maar niet zoals die nu gelden. “Al die mensen van onder de veertig, zelfs onder de zeventig, die gezond zijn, moeten gewoon naar hun werk. Gooi de boel weer open. Voor hen hebben die maatregelen geen enkel effect. Of in ieder geval heel weinig. Zoals een hoogleraar in ouderengeneeskunde onlangs zei: een lockdown is niet gratis. Er zit altijd een keerzijde aan. Wat je denkt te besparen aan de ene kant, betaal je aan de andere kant. De stress en het gebrek aan sociale contacten veroorzaakt onmenselijk veel leed. Het sluiten van grote delen van de economie en cultuurinstellingen kost uiteindelijk veel meer aan gezondheid. Die val van de middenstand en middenklasse naar een lager inkomen, dat is een verarmoeding van je hele samenleving. En dan al die kinderen die zo lang niet naar school mogen. Dat geeft een enorme knauw. We zien nu pas het puntje van de ijsberg.”

Hij ziet veel patiënten met stress, angstklachten en depressie. Mensen die voorheen nog enigszins functioneerden omdat ze alles eruit gooiden bij de sportschool of sociale contacten hadden via een vereniging. “Die zakken nu door het ijs. Die hebben het heel moeilijk en kloppen dan bij mij aan. Ik geef daar op mijn eigen manier een draai aan. Mensen verkeren in een crisis en die is heel plausibel. Ze zijn op zichzelf aangewezen. De buurvrouw komt ook niet meer langs, omdat ze bang is om ziek te worden. Aan deze coronaoorlog lijkt geen einde te komen. Het lijkt wel eindeloos. Als mensen te horen krijgen dat ze volgend jaar maart weer met vakantie mogen, krijg je al een heel ander verhaal. We krijgen alleen maar te horen: voorlopig niet, voorlopig niet. We zitten nog steeds in de avondklok. Het is uitzichtloos.”

Voor Huib is het gebrek aan perspectief herkenbaar. Hij had altijd wel een vrij sociaal leven, wat hem hielp om zijn batterij weer op te laden. “Dat is allemaal komen te vervallen. Ik merk nu ook dat als ik thuiskom, dat ik me soms uitgewrongen voel. Ik heb soms vier keer per dag iemand huilend aan mijn bureau. Ik heb een prachtig vak en ik doe het graag. Ik haal er nog steeds veel voldoening uit, maar ik denk soms wel: poeh, wanneer is dit nou eens klaar. Dit moet niet nog een hele lange tijd duren. Ik ben onlangs 51 geworden. Dat is best raar, twee verjaardagen die je alleen met je gezin viert.”

De vaccins die tegen corona ontwikkeld zijn, daar heeft Huib nog wel wat vragen over. “De langere termijnresultaten en effecten zijn uiteraard niet bekend. Het is helaas niet onvoorstelbaar, dat juist door te vaccineren en mensen in lockdown te plaatsen, andere varianten van het virus ontstaan. De natuurlijke immuniteit die men opbouwt zorgt ook voor kruis immuniteit, waardoor varianten minder snel iemand ziek maken. Dat lijkt niet het geval bij vaccineren met de huidige middelen. Er is een gevaar dat je juist door het vaccineren je immuniteit verliest waardoor je misschien straks voor elke variant een prik moet hebben. Dit virus is er al duizenden jaren. Jij en ik hebben misschien al zes keer een corona infectie gehad in ons leven.”

Deze week heeft hij een plaatje geplaatst op LinkedIn van een oude man met overgewicht in een rolstoel met een doos koekjes op schoot. Hij heeft een mondkapje op en zegt tegen een jonge voorbijganger dat zij zich moet laten vaccineren, Want je doet het voor mij . “Eigenlijk zou ik willen zeggen: zo is het. Ik ben al eens van sociale media verwijderd. Dat komt puur door wat ik zeg. Men voelt zich aangevallen door woorden of getallen. Dat is je reinste kolder.”

We weten dat mensen die asymptomatisch zijn, nauwelijks een rol spelen in de overdracht, aldus Huib. "Voor meer dan 99 procent van de mensen is corona geen probleem. In mijn optiek is er dan ook geen wetenschappelijke basis om je te laten vaccineren als je gezond bent. Ik heb me zelf ook niet laten vaccineren. Ik wil dan ook wel andere taken vervullen rondom de vaccinatie van onze patiënten, maar zelf verantwoordelijk zijn voor de toediening van een vaccin waar ik nog teveel vragen over heb, daar heb ik moeite mee. Er is een soort reclame campagne bezig om het vaccin aan te prijzen zodat we weer naar normaal kunnen. Mond houden, masker dragen, laat je vaccineren, dat is de boodschap ongeveer. De samenleving en de economie gaan kapot – niet door het virus maar door de maatregelen. En dan kijk je het jeugdjournaal waarin Hugo de Jonge de kijkertjes gewoon voorliegt, dat opa en oma doodgaan als ze geen kapje dragen. Dat neem ik hem wel kwalijk, juist iemand die zelf leraar is geweest mag wel wat pedagogischer zijn. Iedere laag van de bevolking wordt bang gemaakt. Dat zie ik zelfs gebeuren bij gezonde intelligente mensen, corona is de nieuwe ebola of zo. Ik heb veel respect voor de artsen van het Artsen Covid Collectief die een genuanceerd wetenschappelijk geluid laten horen.”

Huib is nu 25 jaar dokter en heeft in al die tijd nog nooit iemand getest op influenza. “En nu is daar een coronavirus waar veel mensen niets van merken en dan moet iedereen getest worden. Dat is nog al wat. Dat helpt niet om groepsimmuniteit op te bouwen. Vroeger hadden we waterpokkenfeestjes, dat is nu ondenkbaar. Er is een hoop veranderd, en niet ten goede. We mogen niet meer ziek zijn en iedereen moet altijd maar gelukkig zijn. Even een paar dagen in de put zitten, mag ook niet meer. Dat is in Nieuw Zeeland nog erger. Als je daar even niet lekker in je vel zit, ben je meteen depressief. Of als je een tikkeltje overspannen bent, lijd je aan een anxiety

syndroom. Dat is een heel raar land, en wij zijn goed op weg om ook die kant op te gaan. De komende jaren gaan we veel privacy inleveren, nog meer belasting betalen en komen er nog meer regels. Daar worden we alleen maar slechter van.”