Als alle vrouwen opeens en masse op straat verschijnen met een rokje en blote benen is er sprake van Rokjesdag, internationaal ook wel Skirt day genoemd. In de VS wordt Skirt Day ieder jaar op 10 maart gevierd als een dag waarop vrouwen (en tegenwoordig mannen) met trots een rok dragen. En in de Franse film La Journée de la jupe uit 2008 komt skirt day voor als een antwoord op culturele restricties waarin meisjes en vrouwen verboden werd een rok naar school te dragen.
In Nederland is het nationale rokjesdag op 22 april omdat dat de overlijdensdag is van Martin Bril die het woord populair maakte en het in zijn columns in het Parool en later in de Volkskrant gebruikte. De term is inmiddels zo ingeburgerd, dat deze is opgenomen in het Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal, met een verwijzing naar de synonieme term bloesjesdag. Dat woord verwijst ook naar de eerste warme lentedag, waarop de vrouwen hun truien uitlaten en met korte mouwen over straat lopen. Volgens de een werd het begrip gelanceerd door Hugo Brandt Corstius, volgens de ander door Remco Campert.
Achtergrond van rokjesdag
Je kunt Rokjesdag van oorsprong zien als een term die voortkomt uit vrouwelijke trots, feminisme en verering voor de vrouw zoals die in films en literatuur voor komt. Vaak wordt het gebruikt voor een dag in het voorjaar waarop opvallend veel vrouwen voor het eerst in het jaar korte rokjes of jurkjes dragen met blote benen. Als een frisse start van de lente, een nieuw positief begin. En natuurlijk is de dag niet bedoeld als moment dat mannen legitiem alleen maar verlekkerd en likkebaardend naar vrouwenbenen kijken.
Eigenlijk is voor Rokjesdag geen exacte datum vast te leggen want het is moeilijk te bepalen wanneer we met zijn allen in een rokje op straat zullen verschijnen. De echte rokjesdagen zij natuurlijk afhankelijk van het weer als de zon zich laat zien en de temperaturen omhoog schieten. Maar over het algemeen geldt dat de lente zich heeft ingeluid en het niet lang meer zal duren voor de eerste “echte” zomerse zonnestralen onze kant op komen.
Maar inmiddels vragen mensen zich ook al jaren af of het eigenlijk nog wel kan, deze dag als een soort feestdag bestempelen? Is het nog van deze tijd waarin we seksisme meer dan ooit veroordelen, het me-too tijdperk nog steeds geldt en we meer ‘woke’ zijn dan ooit? Rokjesdag lijkt ooit begonnen als een onschuldige en literaire ode aan de dag waarop vrouwen als bij toverslag ineens korte rokjes dragen met daaronder blote benen. Maar de #Stoprokjesdag is ook al jaren geleden in het leven geroepen. De Stop Rokjesdag-pagina geeft als info: ‘Vrouwen zijn geen homp vlees geboren om mannen te behagen. Stop seksisme! Stop rokjesdag!’.
Rokjesdag en Roald Dahl
Het doet een beetje denken aan de huidige commotie om de boeken van Roald Dahl. De Britse uitgeverij Puffin heeft honderden passages gewijzigd zodat iedereen kan genieten van het werk van Dahl. Zo is een personage in Charlie and the Chocolate Factory (Sjakie en de chocoladefabriek) niet langer “dik” maar “enorm”, zijn Oempa Loempa’s in datzelfde boek genderneutraal en wordt in The Twits (De Griezels) het vrouwelijke hoofdpersonage niet meer omschreven als “lelijk”.
De Nederlandse uitgeverij van de boeken van Roald Dahl, De Fontein, is vooralsnog niet van plan om de teksten in zijn kinderboeken aan te passen. De uitgever kreeg dat verzoek van zijn Britse uitgeef-collega. Uitgeverij De Fontein is echter van mening dat de geest van het werk van Roald Dahl beschermd moet blijven. De herziening van de teksten van Roald Dahl zijn dan ook uitsluitend bedoeld voor de Engelstalige boeken in Groot-Brittannië.
Misschien komt er ooit ook nog ophef over de titel van het beroemde boek ‘Opwaaiende zomerjurken’ en zullen we rokjes- en bloesjesdag moeten schrappen uit de Nederlandse literatuur. Maar voorlopig kunnen we nog fijn rokjes, jurkjes en korte broeken dragen op de eerste dag van de lente.