Arts-assistent neurologie trekt aan de bel: schadelijke gevolgen lachgas onderkend

Lachgas, het is volop in het nieuws en we struikelen over de lege patronen. Sinds het in 2016 niet meer onder de Geneesmiddelenwet valt, en het dus vrij te verkrijgen is, kiezen steeds meer jongeren voor een kortstondige roes met behulp van een ballon. Je wordt er duizelig van, soms zak je helemaal weg en je kan er lachbuien van krijgen. Maar je kan er ook, bij overmatig gebruik, een gedeeltelijke dwarslaesie aan overhouden. Zijn we ons voldoende bewust van de gevolgen van lachgas en waarom kunnen jongeren niet meer lachen?

Nieuws.nl sprak Barry Ruijter, arts-assistent neurologie van het OLVG in Amsterdam, die zich momenteel bezighoudt met een groep jonge patiënten die neurologische gevolgen ondervinden van overmatig lachgasgebruik. “Het viel ons op dat we steeds meer patiënten op de afdeling kregen met lachgas gerelateerde klachten. In 2017 zagen we de eerste patiënt. Dit was voor ons artsen een nieuw probleem. Dit hadden we nog nooit gezien. In 2018 hadden we vier patiënten en we hebben dit jaar al twintig patiënten gezien. De gemiddelde leeftijd is 22 jaar. Onze oudste patiënt is 28 jaar oud. Het lijkt nu: hoe langer lachgas vrij beschikbaar is, des te problematischer het wordt.”

Lachgas is te koop als slagroompatronen, onder andere bij groothandels. “De mensen die met gezondheidsklachten bij ons komen, zijn jongvolwassenen die een hele tank met lachgas bestellen waar twee tot vier liter in zit, goed voor zo’n vierhonderd ballonnen. Die kan je op internet kopen. Die gaan een hele avond lang zitten en lachgas gebruiken. Het is in veel gevallen een groepsgebeuren waarbij er in plaats van een biertje drinken samen ontspannen wordt.”

Wat is de impact van lachgas op het lichaam? “Het breekt vitamine B12 af, dat onder andere belangrijk is voor je zenuwstelsel. Als je een tekort hebt, kunnen met name de zenuwen in je armen en benen beschadigd raken. Maar ook het ruggenmerg kan aangetast worden, waardoor je een gedeeltelijke dwarslaesie kunt krijgen. Bijna alle patiënten die wij zien, hebben last van tintelingen en een verdoofd gevoel in met name hun voeten en handen. De ernstige gevallen hebben moeite met lopen en hebben verlammingsverschijnselen. Ik heb de indruk dat mensen lang met hun klachten doorlopen, en denken: het gaat wel over. Totdat ze omvallen en op de spoedeisende hulp belanden.”

De gevaren worden onderschat, aldus Ruijter. “Vaak zijn jongeren nog best wel op de hoogte van de risico’s van alcohol en partydrugs, maar lachgas wordt als onschuldig gezien. Ze denken dat het geen kwaad kan, maar als je het langer gebruikt, kan je er blijvende schade aan overhouden. Er is in de media veel aandacht voor de maatschappelijke gevolgen en ook op het milieu, maar de gezondheidsrisico’s is een onderbelicht aspect. Het zou me niet verbazen als ook tieners gebruik maken van lachgas, maar die komen als er gezondheidsklachten zijn bij de kinderarts.”

De meningen over hoe verslavend lachgas is, lopen uiteen. “Ik heb het idee dat voor een deel van de jongeren het wel een verslaving is. Laatst zei een patiënt: “ik wil wel minderen, maar ik moet het blijven gebruiken”. Dat klinkt als een verslaving. Sommige van hen gebruiken het wekelijks. Dan gaat het niet om twee ballonnen, We kennen gevallen waarin patiënten tot 300 balonnen per keer gebruiken. Ze gebruiken ballonnen omdat rechtstreeks uit zo’n patroon inhaleren te koud is. Die tanks die gebruikt worden, koelen ook af. Er zijn jongeren op de eerste hulp beland omdat ze brandwonden aan hun benen hadden opgelopen. Zo’n tank houden ze vast met hun benen. Door de roes is hun gewaarwording minder en als ze bijkomen, hebben ze pas door dat de tank aan hun benen vastgevroren zit.”

Waarom doen jongeren dit? Waarom kunnen we niet meer lachen? “Mijn eigen suggestie is, dat het een beetje voorkomt uit experimenteren. Voor een kleine groep gaat dit over in een verslaving. Er zijn een bepaald soort mensen die meer verslavingsgevoelig zijn. Wat me wel opvalt, is dat de patiënten die we zien en die het dus veel gebruiken, dat hun vrienden dit ook doen.”

De groep gebruikers is veel groter, aldus Ruijter, maar die zien wij niet. Maakt hij zich zorgen? “Ja, wij maken ons wel zorgen dat jonge mensen schade oplopen. Het besef dat je blijvend invalide kan worden, is er niet. Ik vind het schokkend om te zien dat mensen in de bloei van hun leven een dusdanige beschadiging oplopen, terwijl je nog verder moet met je studie of werk. Een aantal van de patiënten waren er op tijd bij. Die zijn gestopt met lachgas en het B12 tekort is aangevuld. Maar er moesten er ook aantal naar een revalidatiecentrum. Het is nog de vraag of ze weer kunnen lopen.”

Niet alleen de jongeren, maar ook de ouders moeten zich bewust zijn van de risico’s, aldus Ruijter. “Dit moet met kinderen worden besproken. Helemaal voorkomen is lastig, maar ouders moeten weten dat lachgas ernstige schade kan veroorzaken. Extra B12 pillen slikken en toch lachgas blijven gebruiken heeft geen zin. Het wordt net zo snel weer afgebroken. Gewoon stoppen met lachgas. Dat is het belangrijkste.”