Beurzen breken record na record: spannend hoe lang dat zo blijft

Op woensdag 15 september brak de Amsterdamse hoofdindex, de AEX, door de magische grens van 800 punten heen. Niet eerder heeft de AEX zo hoog gestaan. Ook andere beurzen staan momenteel erg hoog. Is er sprake van een bubbel, of zijn de economische vooruitzichten echt zo positief?

Of de huidige koersen een positieve ontwikkeling zijn is de vraag. De ene expert verwacht dat de hoge beurskoersen veroorzaakt worden door een bubbel die ieder moment kan knappen. De ander stelt dat de ontwikkeling het gevolg is van positieve economische vooruitzichten en ruimte in de portemonnee.

Beleggen: iets anders dan speculeren

De waarde van een bedrijf op de beurs wordt bepaald door wat beleggers verwachten dat de winst van dat bedrijf zal zijn in de komende decennia. Dat is althans de bedoeling. Iemand die bijvoorbeeld belegt in goud of andere edelmetalen – van oudsher een populair beleggingsobject – verwacht dat de goudprijs

in de toekomst stijgt. En dat het dus interessant is om een stukje goud te bezitten.

Speculeren vereist kennis van de markt

Een speculant maakt het niet bijzonder veel uit of er uiteindelijk daadwerkelijk meer behoefte zal zijn aan goud in de echte wereld. De speculant baseert zijn keuzes op wat hij verwacht dat andere beleggers zullen doen, simpel gezegd. Het is veel meer gericht op de korte termijn.

Als iedereen denkt dat de prijs van platina omhoog zal schieten – omdat platina door strengere emissienormen vaker nodig is bij het produceren van auto’s bijvoorbeeld – zal de prijs van een aandeel omhoogschieten, omdat iedereen zo’n aandeel wil hebben. De speculant wil dat moment zien aankomen, zodat hij of zij het aandeel dan met winst kan verkopen. Of er uiteindelijk daadwerkelijk meer vraag naar platinum komt is voor de speculant minder interessant.

Voordelen speculatie

Speculatie op de beurs heeft weinig te maken met de daadwerkelijke maatschappelijke waarde van het beleggingsobject, maar dat maakt het niet per se negatief. Voorstanders wijzen erop dat het extreme ontwikkelingen tempert en de markt dus stabiliseert.

Als een speculant er vertrouwen in heeft dat een aandeel het uiteindelijk weer goed gaat doen, terwijl de rest van de wereld dat even niet gelooft, zal hij speculeren op een later herstel. En dus geld in dat aandeel stoppen op het moment dat vrijwel niemand dat doet. De goudkoers ziet er vandaag misschien niet geweldig uit, maar vanaf 2001 is de goudprijs jaarlijks gemiddeld wel met 9,4 procent toegenomen.

Hetzelfde geldt andersom: als de hele wereld denkt dat de huizenprijzen eindeloos extreem hard zullen blijven stijgen, maar de speculant heeft reden om te denken van niet, zal de speculant inzetten op een daling. Speculeren vlakt zo de meest heftige pieken en dalen van de beurs af.

Nadelen speculatie

Het is echter wel problematisch als de beurs compleet wordt overgenomen door speculanten. Als iedereen alleen nog maar bezig is met wat ze denken dat anderen met een aandeel gaan doen, in plaats van te investeren in de werkelijkheid achter dat aandeel, komt de beurs los te staan van de echte wereld. Dat klapt op een gegeven moment. Eigenlijk is het dan niet veel meer dan een piramidespel.

Extreem lage rente én heel veel geld

Het is de vraag of dat nu aan de hand is. De AEX heeft nooit eerder zo hoog gestaan

, maar dat kan ook te maken hebben met de extreem lage rente en de hoeveelheid extra geld die dankzij de overheidssteun tijdens de coronacrisis in de economie is gepompt. Onze spaartegoeden zijn nog nooit zo hoog geweest en dat geld moet natuurlijk ergens heen.

Dat er zoveel belegd wordt kan dus ook te maken hebben met het feit dat beleggers het makkelijk kunnen missen en genoegen nemen met minder rendement, niet dat ze onrealistische verwachtingen hebben van de toekomst. Het is goed mogelijk dat het economische vooruitzicht inderdaad positief is. En dat we straks best wat geld over hebben voor gouden sieraden of milieuvriendelijkere auto’s.

Verantwoorde risico’s

Als je zelf wil investeren: bedenk dat speculeren perfecte timing vereist en dus veel up-to-date kennis van de markt. Je kan het er niet ‘even bij’ doen en het brengt altijd risico’s met zich mee. Zelfs de meest ingevoerde experts zitten er nog regelmatig naast. Gebruik dus geen geld dat je niet kan missen of niet van jou is. Lange-termijn beleggingen zijn ook niet zonder risico, maar wel een stuk veiliger.