Ex-privacywaakhond: politiek negeerde jarenlang waarschuwingen

Kamer en kabinet hebben vele jaren lang antifraudewetten ingevoerd en goedgekeurd, terwijl deze vaak een negatief advies kregen van het College bescherming persoonsgegevens. "De rode draad was: doe het niet", zegt voormalig collegelid en vicevoorzitter van het college Wilbert Tomesen in zijn verhoor door de parlementaire enquêtecommissie die fraudebeleid onderzoekt. Maar die adviezen werden steevast genegeerd.

"Ik weet niet of ze achter de coulissen op waarde werden geschat, maar aan de voorkant, in de resultaten, zagen wij er niet veel van terug", zegt Tomesen. Het college is de voorganger van de Autoriteit Persoonsgegevens, de belangrijkste privacywaakhond. Tomesen was van 2011 tot 2013 collegelid en tussen 2013 en 2018 vicevoorzitter van het college.

De signalen dat het kabinet lang niet terughoudend genoeg was met de omgang van persoonsgegevens, deelde het college niet alleen in adviezen, zegt Tomesen desgevraagd. Ook in jaarverslagen, contact met Kamerleden en zelfs gesprekken met bewindspersonen gaf hij de waarschuwingen af. Omdat de aanpak van fraude politiek een zeer belangrijk onderwerp was, werden de adviezen vaak genegeerd, denkt Tomesen: "We zagen dat de wetgeving de Kamers gemakkelijk passeerden".

Het college adviseerde niet alleen het kabinet, maar ook het bedrijfsleven. Opmerkelijk is dat die adviezen in de private sector vaak wél werden opgepakt. Tomesen denkt dat private bedrijven vreesden voor negatieve publiciteit als ze adviezen in de wind sloegen. De overheid "was wat minder gevoelig" voor die dreiging.