Experts waarschuwen voor toename onbeheersbare natuurbranden

Door toenemende warmte en droogte zal Nederland steeds vaker te maken krijgen met onbeheersbare natuurbranden. Daarvoor waarschuwen experts van het Nederlands Instituut Publieke Veiligheid (NIPV), het KNMI en andere kenniscentra in een gezamenlijk rapport.

"Natuurbranden zullen zich vaker ontwikkelen tot branden die niet meer geblust kunnen worden, maar pas stoppen als er geen brandstof meer is", schrijven de onderzoekers. Die brandstof bestaat bijvoorbeeld uit bomen en planten. De deskundigen voorzien een "grote impact op gezondheid, welzijn, natuur en economie."

Het brandweersysteem, dat nu nog vooral is ingericht om te reageren op gebouwbranden, moet wat de experts betreft op de toenemende natuurbranden worden aangepast. Veranderingen zijn volgens hen zowel in de opleidingen nodig als bijvoorbeeld in brandveiligheidsregels voor bedrijven die actief zijn bij natuurgebieden. Liefst zien ze een 'nationaal actieplan' om hier beter op voorbereid te zijn.

Doordat Nederland tegelijkertijd steeds voller wordt gebouwd, dreigt ook een grotere impact van natuurbranden. "Mensen zullen vaker moeten vluchten, er zal vaker directe en indirecte schade ontstaan, uitval zijn van vitale infrastructuur leidend tot cascade-effecten en onherstelbare schade aan flora en fauna", sommen de onderzoekers hun verwachtingen op. "De menselijke gezondheid zal daarnaast vaker bedreigd worden."

Natuurbranden komen nu al geregeld voor in Nederland. Zeker in drogere jaren: zo ging het aantal meldingen in het zeer droge 2018 richting de duizend. Meestal kunnen die branden nog wel in de kiem worden gesmoord, maar door de stijgende temperaturen en het eveneens stijgende neerslagtekort nemen de risico’s toe. "Al met al betekent dit dat de weersomstandigheden gemiddeld genomen leiden tot een grotere brandgevoeligheid van de natuur. Doordat het warmer en droger is geworden, kan vegetatie namelijk sneller uitdrogen en daardoor beschikbaar komen als brandstof", aldus het rapport.

Omdat de klimaatverandering voortschrijdt, gaan de kennisinstituten die bij het onderzoek betrokken zijn ervan uit dat de natuur vaker zal branden. In het oosten van het land stijgt de brandgevoeligheid van de natuur sneller dan in het westen, schrijven ze. Dat komt doordat nabijheid van de zee een matigend effect heeft op de maximale temperatuur.

Aan het rapport werkten ook Wageningen University & Research (WUR), de Vrije Universiteit Amsterdam (VU) en Deltares mee.