Fiscus zette omstreden risicomodel breder in bij Toeslagen

De Belastingdienst heeft op meer manieren dan tot nu toe bekend was gebruik gemaakt van een omstreden model waarmee risico's op fraude of oneigenlijk gebruik van toeslagen werden ingeschat. Daar is melding van gemaakt bij de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), meldt staatssecretaris Aukje de Vries (Toeslagen) aan de Tweede Kamer.

Met behulp van het zogenoemde risicoclassificatiemodel bepaalde de Belastingdienst welke aanvragen voor een huur- of kinderopvangtoeslag handmatig behandeld moesten worden. Er werd gekeken naar onder meer nationaliteit, gezinssamenstelling en de hoogte van het inkomen. De AP oordeelde eerder al dat daarmee sprake was van discriminatie. Het model wordt sinds juli 2020 niet meer gebruikt.

Nu is gebleken dat de risicoscores die het model opleverde, ook werden gebruikt door het team binnen de afdeling Toeslagen dat signalen van misbruik beoordeelde en bepaalde of daar nader onderzoek naar moest worden gedaan door speciale fraudeteams. In december werd nog aan de Kamer gemeld dat het model daar juist niet voor was gebruikt.

"Dat de risicoscore van het model breder is gebruikt is zorgelijk en daarom is de AP ook hierover geïnformeerd", schrijft De Vries. Zij laat extern onderzoeken hoe breed de risicoscores precies zijn gebruikt, met wie ze allemaal zijn gedeeld en welke gevolgen dit voor burgers heeft gehad. De staatssecretaris kan niet uitsluiten dat mensen "een verhoogde kans op onevenredig nadeel hebben ondervonden".

Nader onderzoek moet ook uitwijzen of eventueel een tegemoetkoming moet worden geboden. Daarbij wordt bijvoorbeeld gekeken of de mogelijke gedupeerden al een beroep hebben gedaan op compensatie in verband met de toeslagenaffaire, of op de omstreden zwarte lijst staan van vermeende fraudeurs die de Belastingdienst jarenlang bijhield.