Gespannen debat over stikstofplannen na massaal boerenprotest

Waar het hele land woensdag naar Stroe keek waar vele duizenden boeren zich verzamelden uit protest tegen het voorgenomen stikstofbeleid, buigt de Tweede Kamer zich donderdag over de gepresenteerde plannen. De meningen in de Kamer lopen sterk uiteen over de voorstellen, die ook de verschillen in de coalitie blootleggen.

Vooral VVD en CDA zullen proberen het kabinetsbeleid bij te sturen, temeer omdat hun achterbannen zich uitspreken tegen het voornemen van het kabinet. Maar ook de ChristenUnie maakt zich zorgen over de kloof tussen politiek Den Haag en het platteland. Die kloof werd woensdag tijdens de grote boerendemonstratie zichtbaar. Het protest is een duidelijk signaal aan het kabinet en is volgens actiegroep Farmers Defence Force slechts "de aftrap van een lange reeks betogingen".

Veel politieke partijen zijn vooral ongelukkig met de manier waarop het kabinet de zogenoemde 'gebiedsgerichte aanpak' twee weken geleden presenteerde: op een kaart van Nederland werd met kleurcodes zeer gedetailleerd aangegeven in welk gebied de stikstof met welk percentage omlaag zou moeten.

Dat riep weerstand op bij boeren en veelal rechtse politici, hoewel het kabinet steeds benadrukt dat die kaart nadrukkelijk "indicatief" is. De provincies, die een jaar de tijd krijgen om hun gebiedsplannen te presenteren, krijgen genoeg ruimte. Zolang de algemene doelen maar worden gehaald: halvering van de stikstofuitstoot in 2030 en bijna driekwart van de beschermde gebieden op het voor de natuur veilige niveau (onder de zogenoemde kritische depositiewaarde). Alle coalitiepartijen staan achter die doelen, die ook in het coalitieakkoord staan.

In reactie op kritiek van de coalitiepartijen zal stikstofminister Christianne van der Wal dan ook veel wijzen naar de provincies: die moeten bepalen hoe de plannen worden ingevuld. Hoe het beleid precies per gebied uitpakt, moet nog blijken. Maar kritische partijen willen ook dat er minder focus op de uitkoop van boeren komt en meer op innovaties en verduurzaming. Daarnaast wordt er volgens hen onvoldoende naar andere sectoren gekeken. Linkse partijen werpen terug dat de uitstoot van ammoniak (een stikstofverbinding) schadelijk is voor de natuur en dat Nederland ook van de rechter de neerslag van stikstof in kwetsbare natuur moet verminderen.