Hof: Nederland mag doorgaan met wapenexport naar Egypte

Nederland mag doorgaan met de export van wapensystemen naar Egypte. Het gerechtshof in Den Haag wees de eis van enkele vredes- en mensenrechtenorganisaties af om de uitvoer van militaire goederen stop te zetten. De voorzieningenrechter was eerder al tot eenzelfde oordeel gekomen.

De eisers, waaronder PAX en Stop Wapenhandel, zijn teleurgesteld over het oordeel van het hof. Zij menen dat het regime in Egypte de wapens gebruikt om onder andere mensenrechtenactivisten, journalisten en politieke tegenstanders te onderdrukken. Net als de rechtbank, gaat ook het hof daar niet in mee. Weliswaar erkent het hof dat de mensenrechtensituatie in het Noord-Afrikaanse land "zorgwekkend" is en dat het Egyptische leger in Noord-Sinaï hard optreedt tegen terreurgroepen, maar het ziet onvoldoende aanwijzingen dat de systemen bij de schending van mensenrechten zullen worden gebruikt.

Het gaat in deze zaak om de export van radar- en communicatiesystemen en bijbehorende apparatuur en diensten, die de Egyptische marine kan installeren op twee fregatten. De levering heeft een waarde van ruim 114 miljoen euro. De fregatten worden onder meer ingezet bij patrouilles, zoek- en reddingsoperaties, onderzeebootdetectie en humanitaire operaties, zo meldde de minister van Buitenlandse Zaken in de zomer van 2020 aan de Kamer toen de exportvergunning werd afgegeven.

Het hof benadrukt in het arrest dat de Staat bij een beslissing over een exportvergunning voor wapens altijd per geval moet onderzoeken of er een "duidelijk risico" bestaat dat deze militaire goederen worden ingezet bij de onderdrukking van mensen of schendingen van mensenrechten. De eisers hadden aangevoerd dat de Egyptische marine is betrokken bij de repressie in Sinaï en bij een maritieme blokkade van Jemen. Maar het hof vindt dat ze niet aannemelijk hebben gemaakt dat de betrokken fregatten hiervoor worden ingezet. De minister kon volgens het hof in redelijkheid concluderen dat er geen "duidelijk risico" is.

In een persbericht namens de eisers worden woordvoerders van PAX en Stop Wapenhandel geciteerd. Michel Uiterwaal van PAX: "Om wapenleveranties naar een land als Egypte tegen te houden, moeten we nu bijna de toekomst voorspellen." En Wendela de Vries van Stop Wapenhandel stelt: "Ondanks dat de Staat over veel meer middelen beschikt, blijkt deze niet zelf alle feiten over mensenrechtenschendingen door het Egyptische leger boven tafel te krijgen. Hoe kan dan een goede afweging over een wapenexport worden gemaakt? Wij blijven de situatie in Egypte monitoren en zullen ook bij toekomstige vergunningen aan de bel trekken als dat nodig is."