Kamer vraagt advies RvS om nieuwe formatiechaos te voorkomen

De Raad van State moet met spoed een advies geven, zodat de Tweede Kamer kan voorkomen dat de verkenning na de verkiezingen in november opnieuw in een chaos uitmondt. De vorige verkenning, na de Tweede Kamerverkiezingen in 2021, leidde tot een grote vertrouwenscrisis in de Haagse politiek. Op initiatief van de SGP vraagt de Kamer advies van de Raad van State om daarbij ook "alle mogelijke stabiele varianten" van een verkenning te betrekken.

Die varianten moeten overigens wel mogelijk zijn binnen de huidige regels, "waarbij de Kamer een of meer informateurs aanwijst", aldus het voorstel dat donderdagavond werd aangenomen. Zowel de VVD als D66 mocht na de vorige verkiezingen een verkenner aanwijzen. Tot twee keer toe moest het verkennersduo zijn opdracht teruggeven aan de Kamer. Aanleiding van de crisis op het Binnenhof is een inmiddels veelbesproken foto van oud-verkenner Kajsa Ollongren (D66), waarop aantekeningen over onder anderen Kamerlid Pieter Omtzigt (oud-CDA) stonden.

Voor sommige partijen, waaronder de SGP, is er een duidelijke oplossing voorhanden: zij willen de koning een informateur en formateur (meestal de uiteindelijke minister-president) laten aanwijzen. In de motie wordt de koning overigens niet genoemd, maar eerder tijdens het lange debat over de begrotingsplannen van het kabinet verwees de nieuwe SGP-voorman wel naar de rol van het staatshoofd. In een recente evaluatie stond de ideale verkenner beschreven als iemand met afstand tot de politiek. Dat is extra belangrijk na een felle verkiezingsstrijd. De koning is zo iemand, vindt Stoffer. De koning heeft immers "van kinds af aan geleerd boven de partijen te staan".