Klimaat hoog op agenda universiteiten, 'noodtoestand' niet omarmd

Klimaatverandering aanpakken staat hoog op de agenda van Nederlandse universiteiten. Ze noemen de opwarming van de aarde "urgent" en zien een belangrijke rol voor zichzelf weggelegd om de maatschappij te verduurzamen en weerbaarder te maken, blijkt uit een rondgang door de klimaatredactie van het ANP. Het uitroepen van een 'klimaatnoodtoestand’, zoals de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) vorige week deed en activistische studenten tijdens diverse acties hebben geëist, krijgt vooralsnog geen navolging.

Het bestuur van de EUR besloot vorige week dat klimaatverandering en de achteruitgang van de biodiversiteit zo ernstig zijn, dat dit moet worden gezien als een noodtoestand. Volgens de universiteit is "dringend en gecoördineerd actie nodig om de gevolgen van klimaatverandering en de verwoesting van ecosystemen tegen te gaan".

Zo denken andere universiteiten er inhoudelijk ook over, maar de term noodtoestand slaat niet aan. De Universiteit Utrecht (UU) spreekt liever over de 'klimaatcrisis'. "Een noodtoestand wordt afgekondigd door een overheid en maakt het mogelijk om rechten van burgers tijdelijk in te perken’’, reageert een woordvoerster van de UU. Klimaatverandering is volgens de universiteit wel "de grootste uitdaging waar we als mensheid voor staan". Op 27 maart is de klimaatcrisis ook het thema van de Dies Natalis, de ‘geboortedag’ van de universiteit.

Wageningen University & Research (WUR) gebruikt de term 'noodtoestand' om dezelfde reden niet. De universiteit wil daarmee overigens geen commentaar leveren op de EUR en voegt er in het algemeen aan toe "dat wij enthousiast zijn dat duurzaamheid hoog op de agenda staat’’. Duurzaamheid is al langer een speerpunt van de WUR, die al jaren op de eerste plaats staat in de GreenMetric ranking. Dat is een internationale ranglijst die de duurzaamheid van wetenschappelijke instellingen vergelijkt.

Ook aan de TU Delft is klimaat uitgegroeid tot een van de voornaamste thema's: daar zijn nu zo’n duizend onderzoekers actief op het gebied van klimaat en duurzame energie, laat de universiteit weten. Voor het eigen ‘Climate Action Programma’ heeft de technische universiteit 22 miljoen euro uitgetrokken tot 2030. De onderzoeksprogramma’s richten zich onder meer op schone energiebronnen en de kringloopeconomie, waarin grondstoffen zoveel mogelijk worden hergebruikt.

Ook het "laatste redmiddel" klimaatengineering staat in Delft op de onderzoeksagenda. "Door kleine stofdeeltjes in de stratosfeer te brengen bijvoorbeeld, kun je zonnestraling terug de ruimte in kaatsen", vat de universiteit het kort samen. De technieken zijn verre van volwassen, maar volgens de TU "moet al de discussie op gang komen of dit wenselijk is en onder welke voorwaarden dan."

Aan de Universiteit van Amsterdam (UvA) wordt momenteel veel gediscussieerd over klimaatverandering en specifiek over de banden met bedrijven die daaraan bijdragen. De universiteit heeft besloten in de tussentijd geen nieuwe projecten te beginnen met olie- en gasbedrijf Shell of "soortgelijke bedrijven".