Raad van State moet oordelen over emissiearme stal en koe in wei

De rechters van de Raad van State krijgen dinsdag een aantal fundamentele kwesties over de stikstofuitstoot van veehouderijen voor hun kiezen. De zaak draait om natuurvergunningen voor acht melkveehouderijen in de provincie Utrecht. Grote vraag is of ze die wel of niet mochten krijgen. De provincie gaf de veehouders toestemming om meer koeien te houden, omdat ze zogeheten emissiearme stallen hadden gebouwd.

Op papier is de uitstoot van ammoniak daarmee lager, maar over de moderne stalsystemen bestaan twijfels. De rechtbank Midden-Nederland oordeelde vorig jaar dat niet overtuigend is aangetoond dat de emissiearme stallen wel écht de uitstoot verminderen zoals de bedoeling is. Als de hoogste bestuursrechter die uitspraak in stand houdt, hebben niet alleen de acht betrokken melkveehouders een probleem. In dat geval komen natuurvergunningen voor boeren in het hele land die dankzij een moderner stalsysteem mochten uitbreiden op losse schroeven te staan.

Een andere kwestie waar de rechters zich over buigen is de vraag of veehouders een vergunning nodig hebben om koeien in de wei te laten staan. Melkveehouders hebben nu alleen een stikstofvergunning nodig voor koeien die op stal staan. Zodra een koe buiten loopt, valt ze buiten de stikstoftelling. Ook het bemesten van het land wordt niet meegenomen in de telling.

Ook Mobilisation for the Environment (MOB), dat massaal vergunningen bestrijdt, vindt dat koeien in de wei thuishoren. Volgens diverse onderzoeken is de stikstofuitstoot dan lager dan wanneer de dieren in een stal staan. Ammoniak, de stikstofverbinding waar het hier om draait, ontstaat namelijk sneller wanneer mest en urine met elkaar vermengd raken en dat gebeurt buiten minder snel dan binnen. Toch moet hier wel eerst onderzoek per bedrijf naar worden gedaan, oordeelde de rechtbank. Anders heeft de boer een vergunning nodig om koeien in de wei te laten.

In alle acht de zaken was de provincie, die de vergunningen had afgegeven, in beroep gegaan. Ook de eisers, MOB en de Vereniging Leefmilieu, hadden op diverse onderdelen beroep aangetekend. De Raad van State gaat na de zitting van dinsdag alle informatie bestuderen en doet pas later uitspraak.