Raad van State: nieuw kabinet heeft weinig ruimte voor dure plannen

Een nieuw kabinet heeft weinig financiële ruimte om ambitieuze plannen in te voeren als die voorstellen geld kosten. De Raad van State zegt in een advies dat een kabinet eerst zal moeten bezuinigen of de lasten omhoog moet gooien voordat geïnvesteerd kan worden. Dat is bij de huidige economische vooruitzichten al het geval, en die zijn volgens staatsraad Richard van Zwol "niet erg behoedzaam".

"De kans wordt steeds groter dat die economische tegenwind komt", zegt Van Zwol. Dit jaar en volgend jaar zit het kabinet qua overheidsfinanciën nog niet in "de gevarenzone" maar over enige tijd is die kans wel groot. Doordat vorige kabinetten belangrijke hervormingen - om bepaalde uitgaven te beperken - voor zich uit heeft geschoven, "kan je ze niet makkelijk gebruiken als noodrem".

Het Centraal Planbureau gaat tussen 2025 en 2028 uit van een economische groei van ongeveer 1,1 procent. Maar er zijn grote onzekerheden, zoals het tekort aan arbeidskrachten, de kosten van klimaatbeleid én van de gevolgen van klimaatverandering, evenals "internationale ontwikkelingen en spanningen".

Het begrotingstekort neemt de komende tijd toe, verwacht het CPB op basis van de huidige economische verwachtingen. Als de economie dus minder groeit of krimpt, kan het kabinet te kampen krijgen met een snel oplopend tekort, aldus de Raad van State.