Raad voor Cultuur: stel maximum aan aantal omroepen

Voor de houdbaarheid van het omroepbestel zou er een maximum moeten komen op het aantal omroepen. Dat schrijft de Raad voor Cultuur in een brief aan staatssecretaris Gunay Uslu (Cultuur en Media).

Volgens de raad is het omroepbestel op termijn niet goed houdbaar. Omdat inhoudelijke toelatingscriteria nagenoeg ontbreken, kunnen er steeds omroepen bijkomen, terwijl er zelden een verdwijnt. "De beheers- en bestuurbaarheid van het bestel komt hierdoor in het geding", aldus de raad.

"Beschikbare middelen en zendtijd nemen niet toe, maar in de loop van de tijd wel het aantal omroepen. Dat levert bestuurlijk complexe opgaves op en het zorgt voor uitdagingen in keuzes rond programmering, waarbij met al die partijen rekening gehouden moet worden", zegt voorzitter van de raad Kristel Baele. "Eén nieuwe omroep erbij zou het bestel niet in één klap onbestuurbaar maken. Maar het wordt uiteindelijk onmogelijk als er steeds meer omroepen bijkomen, zonder dat er omroepen zouden afvallen."

Daarnaast ziet de raad dat de grotere omroepen zich steeds meer op een algemeen publiek richten en minder op hun oorspronkelijke doelgroep. "Hierdoor verwordt het programma-aanbod tot steeds meer van hetzelfde, terwijl het juist de bedoeling was dat vanuit verschillende omroepen een pluriform aanbod ontstaat."

De raad adviseert daarom een "meer nadrukkelijke interne regie door de NPO op de pluriformiteit van het aanbod". Als er een maximum wordt gesteld aan het aantal omroepen is meer aandacht voor de pluriformiteit extra noodzakelijk, zegt de raad verder.

De Nederlandse Publieke Omroep (NPO) sluit zich aan bij het advies om een maximum te stellen aan het aantal omroepen. "De NPO heeft eerder al gezegd dat wij zorgen hebben over de beheersbaarheid van het bestel, daarin kunnen wij de raad volgen", aldus NPO-voorzitter Frederieke Leeflang. De NPO onderschrijft het belang van pluriformiteit zoals de Raad die goed acht: "Ook het belang van pluriformiteit onderschrijven we. We willen immers een publieke omroep voor iedereen zijn en blijven."

De raad komt met zijn advies na een rapport dat voormalig mediaminister Arie Slob vorig jaar liet opstellen over de erkenningscriteria voor publieke omroepen. Maar uit dat rapport concludeerde de raad "dat zulke criteria eenvoudigweg niet vindbaar zijn".

Het onderzoek naar de toelatingscriteria kwam er nadat vorig jaar juli bleek dat bij het toelaten van Ongehoord Nederland en ZWART als aspirant-omroepen vooral gekeken werd naar de eisen rond ledenaantallen. Inhoudelijke of kwalitatieve eisen speelden nauwelijks een rol.

In totaal zijn er nu dertien verschillende omroepen. Naast de twee nieuwe aspirant-omroepen zijn er op dit moment negen ledenomroepen: AVROTROS, BNNVARA, EO, HUMAN, KRO-NCRV, MAX, PowNed, VPRO en WNL. Daarnaast zijn de NOS en NTR taakomroepen die een vaste rol hebben bij de NPO.