Rutte probeert spanningen tussen Servië en Kosovo te verminderen

Premier Mark Rutte reist samen met zijn Luxemburgse collega Xavier Bettel naar Servië en Kosovo in een poging de hoogopgelopen spanningen tussen beide landen te verminderen. Ook migratie en de oorlog in Oekraïne worden besproken.

De reis stond al langer gepland, maar komt nu op een moment dat de relatie tussen beide landen naar een dieptepunt is gedaald. De betrekkingen zijn nooit warm geweest. Kosovo verklaarde zich in 2008 eenzijdig onafhankelijk van Servië, dat deze stap nooit heeft geaccepteerd.

In het noorden van Kosovo woont een Servische minderheid. De relatie met de Kosovaarse regering is slecht. Eind mei ontplofte de situatie toen etnisch Albanese burgemeesters er aan de slag gingen na lokale verkiezingen waarbij de Serviërs massaal thuis waren gebleven.

De gemeentehuizen met de nieuwe burgemeesters werden belaagd door Serviërs en NAVO-vredesmilitairen raakten gewond. Toen de rust enigszins was hersteld pakte Servië drie Kosovaarse agenten op. Die werden vorige week na twee weken weer vrijgelaten.

De EU probeert te bemiddelen in het conflict en dringt aan op nieuwe lokale verkiezingen. Overleg bijna twee weken geleden in Brussel onder supervisie van de EU tussen de Servische president Aleksandar Vucic en de Kosovaarse premier Albin Kurti leverde weinig op. Ze spraken niet met elkaar.

Het belang van de westelijke Balkan is voor de Europese Unie sinds de inval van Rusland in Oekraïne flink toegenomen. Europa wil uitbreiding van vooral Russische en in mindere mate Chinese invloed daar voorkomen en geen verdere instabiliteit aan haar grens.

Bij migratie is Servië van belang omdat via deze route veel mensen naar de EU kwamen. Door onder meer het visumbeleid aan te scherpen is dit enigszins afgenomen, waarmee de regering in Belgrado krediet heeft gewonnen in Brussel.

Daarnaast is Servië ook nog kandidaat-lid van de EU, maar onderhoudt het van oudsher ook warme banden met Moskou. Rusland steunt de weigering van Belgrado om de onafhankelijkheid van Kosovo te erkennen. Maar het besluit van Servië om de inval in Oekraïne te veroordelen viel niet goed in Moskou, al steunt Servië de EU-sancties tegen Rusland niet. Ook zou munitie gemaakt in Servië via tussenhandelaren naar Oekraïne gaan.