Top kabinet buigt zich over politieke aardverschuiving

De betekenis van de monsterzege van de BoerBurgerBeweging (BBB) en het verlies van alle coalitiepartijen bij de recente provinciale verkiezingen worden dinsdagavond door de top van het kabinet besproken. De vraag die voor premier Mark Rutte en de vicepremiers Sigrid Kaag, Wopke Hoekstra en Carola Schouten centraal staat, is wat de onvrede en het onbehagen in het land voedt. Ook zal worden besproken of er consequenties aan het signaal van de kiezer moeten worden verbonden: moet het regeerakkoord op bijvoorbeeld het stikstofdossier worden opengebroken.

BBB verzet zich fel tegen het stikstofbeleid van het kabinet, dat uitgaat van een halvering van de stikstofuitstoot in 2030. Vooral boeren moeten daar een grote bijdrage aan leveren. De partij van Caroline van der Plas is in alle provincies vanuit het niets de grootste geworden. De verwachting is dat BBB met zeventien zetels ook in één klap de grootste partij in de Eerste Kamer wordt. Politiek Den Haag kan niet meer om BBB heen. De partij heeft nu één zetel in de Tweede Kamer.

Volgens de top van het kabinet is de onvrede van de kiezer dieper en breder dan alleen 'stikstof'. De groeiende armoede en ongelijkheid in het land en de stijgende prijzen spelen ook mee. Net zoals het tekort aan woningen, de asielcrisis en de klimaatopgave.

Rutte heeft diverse keren gezegd dat de grote winst van BBB een krachtig signaal van de kiezer is, en dat hij wil kijken hoe hiermee om te gaan als kabinet. Ook CDA-leider Wopke Hoekstra blijft sinds de verkiezingsnederlaag van zijn partij herhalen dat het "glasheldere signaal" van de kiezer niet kan worden genegeerd. "We hebben geen oogkleppen op en blijven oog houden voor de veranderde omstandigheden", zei ook Kaag (D66) vrijdag op de wekelijkse persconferentie.

In haar ogen moet een balans worden gevonden tussen de ambities van het kabinet die in het regeerakkoord zijn vastgelegd en de realiteit van vandaag. In dat regeerakkoord staat dat de stikstofuitstoot in 2030 moet zijn gehalveerd. Voor het CDA is dat jaartal niet meer heilig, ook de VVD lijkt te willen schuiven. D66 houdt (vooralsnog) vast aan 2030.