Verkenner Plasterk ontvangt vier leiders in tweede gespreksronde

Ronald Plasterk probeert de formatie in beweging te brengen in een tweede gespreksronde met in elk geval de fractieleiders van de VVD, NSC, PVV en BBB. Dit zijn de beoogde coalitiepartners van PVV-leider Geert Wilders. De twee eerstgenoemde partijen reageren evenwel terughoudend op zijn uitgestoken hand. De verkiezingsuitslag en de uiteenlopende posities van partijen maken het moeilijk voor de verkenner om een logische vervolgstap te bedenken.

Maandag ontvangt de verkenner Geert Wilders (PVV), Caroline van der Plas (BBB), Dilan Yeşilgöz (VVD) en Pieter Omtzigt (NSC).

Na de verkenningsfase worden normaal gesproken een of meerdere informateurs aangesteld die onderhandelingen begeleiden met partijen die een specifieke coalitie kunnen vormen. Pieter Omtzigt (NSC) vindt het nog te vroeg voor zulke onderhandelingen. Hij stelt voor om twee informateurs te benoemen die in gesprek gaan met alle fractievoorzitters om te "inventariseren wat de centrale opgaven in de komende jaren zijn". Zo moeten "prioriteiten, beleidsvoorkeuren en mogelijke meerderheden per thema" in kaart worden gebracht en kan vervolgens naar oplossingen worden gezocht.

Omtzigt heeft nog geen duidelijkheid gegeven over mogelijke coalities die hij voor zich ziet. Wel is duidelijk dat hij voorstander is van een aantal ongebruikelijke varianten: een minderheidskabinet, een extra-parlementair kabinet (een kabinet zonder regeerakkoord) of een zakenkabinet. De partijleider van NSC wil samenwerking met de PVV pas overwegen als deze meer duidelijkheid geeft over omstreden en tegen de grondwet indruisende standpunten, onder meer over de islam. Omtzigt wil duidelijker horen wat Wilders bedoelt met zijn belofte om zulke standpunten "in de ijskast" te zetten.

De VVD wil überhaupt niet aansluiten bij coalitieonderhandelingen. Zaterdag heeft partijleider Dilan Yeşilgöz in een advertentie in meerdere kranten nogmaals duidelijk gemaakt dat ze de door Wilders gewenste coalitie alleen als gedoogpartner mogelijk wil maken. Caroline van der Plas van de BBB vindt zulke blokkades "onbestaanbaar" en heeft PVV, VVD en NSC opgeroepen om te gaan praten over een mogelijke samenwerking.

In zijn tweede ronde verkennende gesprekken nodigt Plasterk een aantal partijen uit om te reageren op elkaars gesprekken. Het is nog niet bekend wie hij na maandag wil spreken.

De aanvankelijke planning om komende dinsdag verslag uit te brengen van de verkenningsfase bleek te ambitieus. Plasterk hoopt dat volgende week te kunnen doen.