Verschil tot 8 jaar in wachttijd op kankermedicijn

In Europa kunnen niet alle kankerpatiënten tegelijk de nieuwste medicijnen tegen hun ziekte krijgen. De tijd dat ze moeten wachten kan verschillen van één jaar voor goedkeuring door de European Medicines Agency (EMA) tot zeven jaar daarna. Er zijn niet alleen verschillen tussen de landen, maar ook tussen de ziekenhuizen in die landen zelf. Dat meldt het Nederlands Kanker Instituut/ Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis op basis van onderzoek naar het uitgeven van zes medicijnen door de apothekers van negentien ziekenhuizen in zes Europese landen waaronder Nederland.

De tijd tussen EMA-goedkeuring en gebruik bedraagt gemiddeld 2,1 jaar, aldus de onderzoekers. In Nederland is het 1,7 jaar. Genoemde acht jaar verschil deed zich voor tussen vier ziekenhuizen in België en betrof de immuuntherapie Ipilimumab.

"Nationale zorgstelsels verschillen van elkaar, dus natuurlijk hadden we verwacht dat er verschillen zouden zijn in toegang tot nieuwe medicijnen", zegt onderzoeksleider Wim van Harten. "Maar deze enorme verschillen vonden we vrij schokkend, als je bedenkt dat alle landen en ziekenhuizen in principe dezelfde toegang hebben tot de onderliggende informatie."

Farmaceutische bedrijven lanceren een medicijn meestal eerst in dichtbevolkte en rijke landen, hetgeen vertraging kan opleveren voor patiënten elders. Ook veroorzaken hoge medicijnprijzen lange en verschillende onderhandelingen tussen farmaceutische bedrijven en nationale zorgautoriteiten.

"Landen hanteren verschillende methoden om hun zorgbudget binnen de perken te houden", aldus het instituut verder. Ook kwaliteitscriteria van overheden of zorgverzekeringen kunnen maken dat het voor patiënten op verschillende plekken anders uitpakt.

Verschillen tussen ziekenhuizen binnen een land kunnen te maken hebben met het wel of niet uitvoeren van speciale programma's, die het bijvoorbeeld mogelijk maken een bestaand medicijn alvast te gebruiken voor een andere ziekte dan waarvoor het is goedgekeurd.

Soms wordt de zorg ook bewust in een aantal centra geconcentreerd om ervaring met het middel op te bouwen, aldus het onderzoeksinstituut. En "ziekenhuizen hebben hun eigen specialismen en maken hun eigen budgettaire afwegingen."

De onderzoekers stellen onder meer voor farmaceutische bedrijven een deadline te geven voor het lanceren van een medicijn in alle lidstaten. Ook moeten er strengere regels komen voor de tijd die prijsonderhandelingen tussen producenten en overheden mag duren.