Willem-Alexander: het voelt vreemd op bijna lege Dam

Koning Willem-Alexander heeft tijdens de Dodenherdenking Nederland toegesproken vanaf een vrijwel lege Dam in Amsterdam. In zijn toespraak refereerde hij aan de bijzondere omstandigheden waaronder deze herdenking werd gehouden. "Het voelt vreemd op een bijna lege Dam. Maar ik weet dat U, dat jij, deze Nationale Herdenking meebeleeft en dat we hier samen staan. In deze uitzonderlijke maanden hebben wij allemaal een deel van onze vrijheid op moeten geven. Sinds de oorlog heeft ons land iets dergelijks niet gekend", zei de koning.

Ook waarschuwde de koning in zijn speech: "Het minste wat we kunnen doen is: niet wegkijken. Niet goedpraten. Niet uitwissen. Niet apart zetten. Niet 'normaal’ maken wat niet normaal is. En: onze vrije, democratische rechtsstaat koesteren en verdedigen. Want alleen die biedt bescherming tegen willekeur en waanzin."

In zijn speech sprak de koning verder over Jules Schelvis, een Joodse Amsterdammer die de verschrikkingen van het concentratiekamp in Sobibor overleefde: "Hij sprak over het vervoer met 62 mensen in één veewagon. Over de ton op de kale vloer. Over de regen die door de kieren spatte. Over de honger, de uitputting, de smerigheid. 'Je ging er uitzien als een schooier', zei Jules. En je hoorde in zijn stem hoe erg hij dat had gevonden," sprak de vorst.

Het is de eerste keer dat een Nederlands staatshoofd het woord voerde bij de Dodenherdenking. Koningin Beatrix bijvoorbeeld deed dat nooit, maar sprak wel op 5 mei 1995 wel bij de herdenking van vijftig jaar bevrijding in de Ridderzaal. Dat Willem-Alexander zou spreken was al afgesproken voordat het coronavirus het openbare leven grotendeels lamlegde en alle grote publieke evenementen werden afgelast.