Nederland twee minuten stil voor oorlogsdoden

In heel Nederland zijn maandagavond met twee minuten stilte de slachtoffers herdacht van de Tweede Wereldoorlog en de Nederlandse militairen die in de decennia daarna sneuvelden. Op de Dam in Amsterdam was een bijzondere editie van de Nationale Herdenking, omdat er vanwege de coronamaatregelen geen publiek aanwezig mocht zijn. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima legden voorafgaand aan de stilte een krans bij het Nationaal Monument.

De koning hield ook een toespraak op de vrijwel lege Dam. Dat deed hij omdat het 75 jaar geleden is dat Nederland werd bevrijd. Het is nog nooit eerder gebeurd dat het staatshoofd heeft gesproken tijdens Dodenherdenking. "Het voelt vreemd op een bijna lege Dam", zei hij. "Maar ik weet dat u, dat jij, deze Nationale Herdenking meebeleeft en dat we hier samen staan. In deze uitzonderlijke maanden hebben wij allemaal een deel van onze vrijheid op moeten geven. Sinds de oorlog heeft ons land iets dergelijks niet gekend."

Bij de herdenking, die rechtstreeks op televisie was te volgen, waren verder premier Mark Rutte, de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema en Gerdi Verbeet, voorzitter van Nationaal Comité 4 en 5 mei. Twee scouts legden negen kransen namens overheden en organisaties, die dat normaal gesproken zelf doen. Het traditionele defilé na de kranslegging was door het beperkte aantal aanwezigen erg kort.

Normaal gesproken staat de Dam vol met mensen op 4 mei en staat er een erehaag van veteranen. Nu waren er vooral duiven op het plein.

Op diverse andere plekken in het land zijn ook herdenkingen, maar ook daarbij was vanwege de uitbraak van het coronavirus geen publiek aanwezig.

De Dodenherdenking op de Waalsdorpervlakte werd door een zeer beperkt aantal mensen bijgewoond. De voorzitter van de Vereniging Erepeloton Waalsdorp en de secretaris en de burgemeester van Wassenaar legden een krans. De bourdonklok werd niet door drie personen, zoals de afgelopen zestig jaar, maar aan weerszijden door één persoon geluid.

Op het Nationaal Militair Ereveld op de Grebbeberg is Rhenen was een besloten herdenking. De erevelden en herinneringscentra waren maandag gesloten om te voorkomen dat er toch publiek zou komen.

Voorafgaand aan de herdenking op de Dam vond in de - eveneens lege - Nieuwe Kerk de jaarlijkse bijeenkomst plaats met de 4 meivoordracht. Die werd dit jaar gehouden door schrijver Arnon Grunberg. Simone Kleinsma zong een lied, begeleid door een klein ensemble van het Metropole Orkest.