'Zorgmedewerkers hebben nu eerst tijd nodig om te herstellen'

De meerderheid van de Nederlandse verpleegkundigen, verzorgenden en artsen heeft na meer dan een jaar coronapandemie last van fysieke of mentale klachten, en vaak van een combinatie daarvan, zo komt naar voren in een peiling onder zevenduizend werknemers uit de sector. Ze hebben tijd nodig om te herstellen, zeggen de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN).

"Het voornemen om de uitgestelde zorg dit jaar grotendeels in te halen, is onrealistisch", aldus V&VN-voorzitter Bianca Buurman. "Door de lengte en intensiteit van de coronacrisis is er roofbouw gepleegd. Er moet tijd komen om grondig te herstellen."

"Zorgprofessionals zijn moe, hebben angstgevoelens, piekeren veel en hebben last van slaapproblemen", vatten de beroepsorganisaties de bevindingen uit hun enquête samen. Een op de vijf ondervraagden is zelfs uitgevallen door fysieke en mentale klachten, in de helft van de gevallen langdurig. Bijna de helft van de ondervraagden (46 procent) heeft last van vermoeidheid, 24 procent heeft slaapproblemen, 20 procent geeft aan snel boos of geïrriteerd te zijn en 22 procent piekert. Een flinke minderheid (30 procent) heeft tijdens de coronacrisis last gehad van angstgevoelens, 10 procent heeft dat nog steeds.

'‘We komen er niet met een paar weekjes vakantie", zegt Buurman. Ook FMS-voorzitter Peter Paul van Benthem noemt de resultaten verontrustend. "Zeker in het licht van de enorme berg inhaalzorg die op ons wacht. De patiënten die moesten wachten hebben ook recht op uitgeruste, gemotiveerde zorgprofessionals", zegt hij.

Van dat uitrusten is het bij veel mensen uit de zorg nog niet gekomen. Bij ruim een kwart zijn sinds maart vorig jaar vrije dagen of gepland verlof ingetrokken. Van die groep zegt twee derde dat dit nog niet is ingehaald. Vakantie is dan ook een veel gegeven antwoord op de vraag wat zorgprofessionals nodig hebben om te herstellen, 34 procent zegt dit nodig te hebben. Een nog iets grotere groep, 43 procent, vindt dat de balans tussen werk en privéleven moet worden hersteld, 35 procent zou graag de werklast kleiner zien worden. Dan moet er wel personeel bij.

Ondanks de vele klachten en zorgen willen de meeste ondervraagden graag in de zorg blijven werken. Toch wil bijna een op de tien (9 procent) ondervraagden dat niet. Zij zijn actief op zoek naar ander werk. Nog eens 14 procent denkt erover het vak te verlaten, maar heeft nog geen concrete actie ondernomen.

FMS en V&VN vinden dat vooral maatwerk nodig is. "Waar de een herstelt door vakantie te nemen, heeft de ander meer specifieke begeleiding nodig." Ook het "uitspreken van waardering" is volgens de organisaties "cruciaal om zorgprofessionals gemotiveerd te houden". Buurman noemt meer voorwaarden waaraan voldaan zal moeten worden om het vak aantrekkelijk te houden: "Betere arbeidsvoorwaarden, meer tijd en geld voor scholing, goede loopbaanmogelijkheden en zeggenschap over ons werk."