Expert: oorlog Oekraïne zorgt in rap tempo voor voedselcrisis

De oorlog in Oekraïne zadelt de wereld in rap tempo op met een voedselcrisis als niet snel wordt ingegrepen. Dat zegt Louise van Schaik, hoofd EU & Global Affairs bij Instituut Clingendael. Ze maakt daarbij een vergelijking met de problemen in 2007 en 2008 toen de voedselprijzen ook in snel tempo opliepen, waarmee de basis werd gelegd voor grootschalige protesten die bekend staan als de Arabische Lente.

Van Schaik, onder andere expert op het gebied van grondstoffenschaarste, sprak tijdens een rondetafelgesprek van land- en tuinbouworganisatie LTO Nederland over de impact van de oorlog. Volgens haar zijn verschillende landen in het Midden-Oosten en Noord-Afrika sterk afhankelijk van voedingsmiddelen uit Rusland en Oekraïne. Maar ook grotere landen als Pakistan en India zullen de problemen gaan voelen nu de export uit die landen goeddeels is stilgevallen. Daarbij wordt er momenteel ook niet of minder gezaaid in Oekraïne wat op termijn voor problemen zal zorgen. Volgens Van Schaik is er een duidelijke relatie tussen dagelijks voedsel dat duurder wordt en de kans op protesten en conflicten. "Ik heb daar grote zorgen over", zei ze.

Ook in Nederland zal voedsel duurder worden. Van Schaik maakte een vergelijking met Finland waar de bevolking in doorsnee 11 procent van zijn besteedbaar inkomen uitgeeft aan voedingsmiddelen. Door de stijgende prijzen kan dit 20 procent worden, waarschuwde een Finse minister onlangs. "Dit speelt in Nederland ook", waarschuwde ze. Van Schaik legt verder nog wel uit dat wat er nu bijvoorbeeld in Nederland aan voedsel wordt geproduceerd niet altijd in overeenstemming is met wat we nodig hebben. "In theorie zijn we zelfvoorzienend. Maar de balans moet opnieuw bekeken worden."

Kees Huizinga, die al twintig jaar actief is als landbouwer in Oekraïne, legde tijdens de bijeenkomst uit dat boeren in het land, waar mogelijk, proberen zo veel als mogelijk land in te zaaien. Daarbij worden wel strategische keuzes gemaakt om minder afhankelijk te zijn van bijvoorbeeld schaarse kunstmest of diesel. Zo ziet hijzelf af van de teelt van bieten en zet hij meer graan op, omdat die laatste teelt minder intensief is.

Volgens LTO-voorman Sjaak van der Tak is politiek Den Haag te weinig doordrongen van de op handen zijnde voedselcrisis en de problemen die daarmee gepaard gaan. Dan gaat het bijvoorbeeld om de dreigende hongersnood in de eerder genoemde regio's. Problemen daar zullen op termijn ook Europa raken, aldus Van der Tak. "Die komen als een boemerang terug."