Brussel: loskomen van Russische energie kost 300 miljard tot 2030

Meer energiebesparing op korte termijn, een verdubbeling van het gebruik van zonne-energie in de EU binnen drie jaar, meer diverse energiebronnen waaronder kernenergie en een snellere omslag van fossiele naar hernieuwbare energie zijn enkele van de maatregelen die de Europese Unie tegen 2027 onafhankelijk moeten maken van kolen, gas en olie uit Rusland. Die operatie kost 210 miljard euro tot die tijd, en 300 miljard tot 2030, stelt de Europese Commissie. Ze heeft het plan REPowerEU gedoopt, waarvoor Brussel 75 miljard euro aan subsidies uittrekt uit de lopende meerjarenbegroting tot 2027.

Het dagelijks EU-bestuur was door de leiders van de unie in maart gevraagd snel met voorstellen te komen over hoe de EU haar energieafhankelijkheid van Rusland kan afbouwen. Door de Russische invasie van Oekraïne en onzekere levering van energie daardoor, maar ook om de Russen te straffen, wil de EU af van de energiebanden met Moskou. Volgens de commissie importeert de EU jaarlijks voor 100 miljard euro aan fossiele brandstoffen als kolen, aardolie en gas uit Rusland. Daarnaast was vanwege de klimaatverandering al afgesproken fossiele brandstoffen in de ban te doen. Daar wordt nu versneld op ingezet.

De commissie denkt al dit jaar de gasimport uit Rusland met twee derde te kunnen verminderen door onder meer gezamenlijk elders te gaan inkopen, ook in de vorm van vloeibaar gas (lng). Ze vraagt de lidstaten ook publiekscampagnes te starten, gericht op 'gedragsveranderingen' die burgers en bedrijven moeten aanzetten tot forse energiebesparingen. In 2030 moet 13 procent energie zijn bespaard in plaats van de eerdere doelstelling van 9 procent.

Ook wil ze dat de EU-energiemix in 2030 voor 45 procent uit hernieuwbare energie bestaat, in plaats van de eerder beoogde 40 procent. Gas is nu goed voor ongeveer een derde van het energieverbruik in de EU. Grootverbruikers, met name de chemische en de voedingsindustrie, wordt aangeraden zo snel mogelijk over te stappen op waterstof. De capaciteit voor zowel waterstof als biomethaan als zonne-energie moet in hoog tempo worden opgevoerd. Daarvoor zal stevig moeten worden geïnvesteerd in nieuwe en om te bouwen energie-infrastructuur. De commissie stelt voor de procedures voor vergunningen te versnellen.

Het geld voor de gigantische operatie komt als het aan de commissie ligt onder meer uit het coronaherstelfonds dat werd opgezet om de EU-landen te helpen na de economische tegenslagen door de pandemie. Daar zit nog ongeveer 225 miljard euro aan niet aangesproken leningen in. Ook stelt ze voor 20 miljard euro aan extra emissievergunningen te veilen en ruim 34 miljard euro over te hevelen uit de Europese landbouw- en cohesiefondsen.