Toezichthouder: mogelijk EU-prijsplafond op gasmarkt onverstandig

Een Europees prijsplafond voor de gasmarkt, waarover in Brussel wordt gesproken, is onverstandig en leidt zeer waarschijnlijk tot het gedeeltelijk stilvallen van de handel in gas. Daarvoor waarschuwt de Autoriteit Financiële Markten (AFM), die toeziet op de gastermijnhandel in Amsterdam en daarmee op de belangrijkste Europese gasprijs.

AFM-bestuurder Hanzo van Beusekom snapt dat de Europese Unie iets wil doen aan de hoge gasprijzen sinds de Russische inval in Oekraïne. "Maar pas op met ingrijpen in de gasmarkt. Dit klinkt misschien gek, maar de technische kant van de markt is wel goed." Dan gaat het om transparantie en de prijsvorming. Zo heeft de AFM geen aanwijzingen dat er misbruik plaatsvindt door middel van handel met voorkennis.

De financiële waakhond is daarentegen bang voor het wegvallen van een goede marktwerking als Brussel ingrijpt in de markt. Dat zal waarschijnlijk leiden tot veel onzekerheid over toekomstige prijzen, vreest de toezichthouder. Zo’n ingreep zou er ook toe kunnen leiden dat producenten van vloeibaar gemaakt aardgas (lng) West-Europa eerder links laten liggen. En dan kan het zelfs de leveringszekerheid van gas in gevaar brengen. Een van de redenen dat de gasprijzen de laatste tijd weer wat lager liggen is de toevoer van lng uit andere delen van de wereld.

Voor huishoudens hebben verschillende EU-landen de laatste tijd wel energieprijsplafonds aangekondigd, maar het gaat de AFM puur om de grotere gasmarkt. De EU-energieministers hebben nog altijd geen besluit genomen over het begrenzen van de gasprijs daar. Vorige maand werd dit opnieuw vooruitgeschoven. De lidstaten kibbelen nu al maanden over de beste manier om de torenhoge energierekeningen voor huishoudens en bedrijven aan te pakken. Een meerderheid van de EU-landen, waaronder Italië, wil dat probleem oplossen met een maximumprijs voor gas, maar ze stuiten op verzet van onder andere Nederland en Duitsland.

Er liggen meerdere varianten van mogelijke ingrepen op tafel. Maar het verhaal is wat de AFM betreft voor vrijwel al die opties min of meer hetzelfde. "Prijsplafonds of circuit breakers, daar gaat het niet beter van worden", zegt Van Beusekom. Zo’n circuit breaker houdt in dat de handel bij grote schokken op de markt tijdelijk stilgelegd kan worden. Dat kan nu ook al op de Amsterdamse gasmarkt. Volgens de AFM is een bredere Europese circuit breaker geen goed idee en dit zou ook niet helpen om de prijzen omlaag te krijgen. "Als je echt iets aan de prijzen wil doen zul je moeten sleutelen aan het aanbod en de vraag."