Verenigd Koninkrijk gaat brexitafspraken Noord-Ierland aanpassen

Het Verenigd Koninkrijk wil de brexitafspraken met de Europese Unie over Noord-Ierland eenzijdig gaan aanpassen. Daarmee zet Londen de verhoudingen met Brussel verder op scherp. De Britten en de EU hebben alle lange tijd ruzie over de situatie in Noord-Ierland, die is ontstaan na het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU.

De regering van premier Boris Johnson wil dat de Europese Commissie de afspraken over handel en verkeer in Noord-Ierland grondig op de schop neemt, maar dat weigert Brussel. De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss heeft laten weten dat de situatie zo urgent is dat het land nu eigenlijk zelf moet ingrijpen.

In het Britse parlement wees ze erop dat de afspraken met Brussel niet compleet overboord gegooid zullen worden, maar er zouden wel een paar wijzigingen nodig zijn. Dat wil ze komende weken gaan regelen. Londen wil onder meer af van de grenscontroles voor goederen die van Groot-Brittannië naar Noord-Ierland gaan. Ook zou er een alternatief arbitragemechanisme moeten komen dat de rol van het Europese Hof van Justitie in Noord-Ierland vervangt.

Vanwege het EU-lidmaatschap van Ierland zouden goederen door de douane gecontroleerd moeten worden bij de grens met Noord-Ierland, maar dit ligt gevoelig omdat niemand zo'n harde grens tussen Ierland en Noord-Ierland wil. Dat is in de jaren negentig zo afgesproken in een vredesakkoord na decennia van strijd tussen pro-Ierse katholieken en pro-Britse protestanten.

Na de brexit werd om deze afspraak in stand te houden, besloten de grens tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk in de praktijk te trekken tussen Noord-Ierland en het Britse eiland. Maar daardoor moet de douane nu goederen controleren die tussen Noord-Ierland en de rest van het Verenigd Koninkrijk worden vervoerd.

Premier Johnson stelt al langer dat de brexitafspraken over Noord-Ierland onhoudbaar zijn. Hij is van mening dat de huidige situatie de vrede en stabiliteit in Noord-Ierland in gevaar brengt en dat zijn regering het recht heeft om op te treden als de EU weigert aan haar eisen te voldoen.

Europese leiders hebben Londen echter gewaarschuwd dat het nemen van eenzijdige stappen rond Noord-Ierland de hele brexitdeal in gevaar zou kunnen brengen en zou kunnen resulteren in een handelsoorlog. De Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney gaf dinsdag aan "grote zorgen" te hebben. De "eenzijdige" actie van de Britten zou het alleen maar moeilijker maken om een oplossing te vinden.