De meeste Nederlandse kinderen zijn gelukkig. In een groot onderzoek onder 2350 kinderen van 8 tot 18 jaar geven kinderen hun leven gemiddeld een 7,7. Het onderzoek toont ook een aantal zorgelijke ontwikkelingen. Kinderen verliezen het vertrouwen in volwassenen (met uitzondering van hun ouders) om problemen in onze samenleving op te lossen. Zij vinden dat hun eigen gedrag of gevoel moet verbeteren. Alsof zij zelf alles moeten oplossen. Verder zijn niet alle kinderen tevreden over hun leven. 13,3% van de kinderen geeft zijn leven een onvoldoende. Tussen provincies bestaan grote verschillen in het welzijn dat kinderen ervaren. Dit blijkt uit het rapport ‘Als je het ons vraagt’ van de Kinderombudsman dat vandaag verschijnt.
Grote verschillen tussen provincies
De kinderen in Friesland, Groningen en Limburg ervaren meer kwetsbaarheden in hun leven, zijn negatiever over de kwaliteit van hun leven en geven hun leven ook vaker een onvoldoende. Zeker in vergelijking met kinderen in Drenthe en Overijssel, die het meest blij zijn met hun leven. Zo zit er bijna één heel cijfer verschil tussen de provincie met het hoogste rapportcijfer – Drenthe (8,1) – en de provincie met het laagste rapportcijfer, Friesland (7,2).
Voor alle kinderen geldt dat ze opvallend negatief zijn over de rol die volwassenen (niet hun ouders) in hun leven spelen. Dit speelt nog sterker voor kinderen die te maken hebben met één of meerdere kwetsbaarheden in hun leven. Ook komt dit jaar prominent naar voren dat kinderen meer inspraak en meer inclusiviteit willen in de samenleving. Als kinderen het voor het zeggen hebben, dan zouden zij aandacht vragen voor de aanpak van armoede.
Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer: “Natuurlijk vind ik het mooi dat de meeste kinderen tevreden zijn over hun leven. Ondanks alle grote problemen die in de wereld spelen en waar zij zich zorgen over maken. Tegelijkertijd vind ik het erg zorgelijk dat het welzijn van kinderen lijkt af te hangen van de plek waar zij opgroeien. Kinderen verdienen gelijkheid, in perspectief en in ontwikkelkansen. Zij moeten ook niet het gevoel hebben dat zij alles zelf moeten oplossen. Het is aan volwassenen om dit goed te organiseren en om kinderen hierin te ondersteunen”.
Kwetsbaarheden
Kwetsbaarheden die kinderen aangeven kunnen persoonlijk zijn of voorkomen in de thuissituatie. Bij persoonlijke kwetsbaarheden gaat het bijvoorbeeld om het krijgen van jeugdhulp of op een wachtlijst staan, psychische problemen of een lichamelijke aandoening, gevlucht zijn of speciaal onderwijs volgen. In de thuissituatie gaat het om kwetsbaarheden als armoede, een complexe scheiding, veel ruzie, een zieke of verslaafde ouder of een ouder die overleden is.
Gemeenten moeten aan de slag
De oplossingen voor deze zorgelijke uitkomsten zoekt de Kinderombudsman vooral bij de gemeenten. Sinds de decentralisaties zijn gemeenten in belangrijke mate verantwoordelijk voor het welzijn en de ontwikkeling van kinderen. Daarom vindt de Kinderombudsman dat gemeenten moeten achterhalen hoe het met hun kinderen gaat en waar hun knelpunten liggen. En dat kinderen betrokken moeten worden bij de oplossingen en het beleid dat ontwikkeld wordt. Het is cruciaal dat kinderen gelijke kansen krijgen en inspraak hebben bij beslissingen die hen raken.
Dit volgt ook uit de kern van het Kinderrechtenverdrag. Gemeenten, maar ook de Rijksoverheid, zouden daarom bij de ontwikkeling van beleid, wet- en regelgeving vooraf moeten toetsen welke impact deze maatregelen hebben op het verwezenlijken van kinderrechten.
Periodiek onderzoek
De Kinderombudsman voert het onderzoek ‘Als je het ons vraagt’ iedere twee jaar uit. Daarbij geven kinderen aan hoe gelukkig en, tevreden ze zijn over verschillende aspecten van hun leven. Maar ook welke zorgen ze hebben en welke knelpunten ze ervaren. Uit de resultaten van de vragenlijst wordt bovendien duidelijk dat grote maatschappelijke ontwikkelingen, zoals de klimaat- en stikstofcrisis, de oorlog in Oekraïne en de protesten van de boeren, ook de levens van kinderen binnendringen. Het Kinderrechtencomité deelt de zorgen van deze kinderen. Zij bereidt nu een General Comment voor, waarin het recht van kinderen op een schone, gezonde en duurzame leefomgeving centraal staat.