Mentale problemen te lijf: zijnsgeoriënteerde meditatie biedt een stap voor stap benadering voor een heldere geest

Steeds meer Nederlanders ervaren hun leven als een sneltrein die maar blijft doorrazen. Het hoofd staat voortdurend ‘aan’, terwijl momenten van echte ontspanning en herstel steeds schaarser worden. Die voortdurende mentale activiteit verstoort volgens experts de natuurlijke balans tussen inspanning en regeneratie. Vaak ondernemen mensen pas actie wanneer de klachten te groot worden, zoals bij slapeloosheid, uitval op het werk of depressieve gevoelens.

Volgens Hilde Bosman, eigenaar van Centrum voor verlicht leven in Eindhoven, ligt daar een gemiste kans. “Het is eigenlijk vreemd dat meditatie geen vast onderdeel is van goede zelfzorg, net als sporten, gezond eten en voldoende slaap,” zegt zij. “Veel mensen weten niet dat je je geest kunt trainen, net zoals je spieren. Of ze weten onvoldoende wat de verstrekkende resultaten daarvan kunnen zijn.”

Een hoofd dat nooit tot rust komt

Dat mentale problemen toenemen, wordt al langer gesignaleerd. Het leven is vol, de prikkels zijn constant en stress ligt op de loer. Volgens Bosman komt die stress niet alleen door externe druk. “Het hoofd is vaak te vol en de energie blijft te hoog,” zegt ze. “Er is te weinig beweging naar beneden, richting het buikcentrum.”

Ze wijst erop dat momenten van rust zelden echte rust zijn. “Let maar eens op als je rustig op de bank gaat zitten. Je neemt misschien even tijd om te zitten, maar je geest krijgt alsnog input via je telefoon of via je eigen gedachtenstroom. Je energielevel zakt niet naar je buik, je lichamelijke thuis en de plek voor regeneratie.”

Waarom afsluiten niet herstelt

Ook het volledig afsluiten van de buitenwereld is volgens Bosman geen duurzame oplossing. “Als we afschakelen, doen we dat vaak door de wereld achter ons te laten: ‘vraag me niets, ik ben niet beschikbaar’. Daarmee blokkeren we onszelf,” legt ze uit. “Als je daarna weer de wereld in gaat, lijkt die boosaardiger en bezettender dan voorheen. Zo vergroot je de kloof tussen binnen en buiten en dat heeft geen herstellend effect.”

Meditatie met structuur en begeleiding

Wat dan wel helpt, is geleide meditatie in een gestructureerde vorm, bij voorkeur in een groep en met een ervaren leraar. “Zodat je leert om bij jezelf te blijven, je geest te stillen, je energie te herstellen en tegelijk in contact te blijven met de wereld om je heen.”

Binnen de Zijnsoriëntatie wordt meditatie op een specifieke manier beoefend. “Zo mediteren we met de ogen open en beginnen we met meditatie in beweging,” zegt Bosman. “In Zijnsgeoriënteerde meditatie onderscheiden we zeven stappen die je stap voor stap leiden naar helderheid, openheid en oningevuldheid van de geest.”

Ze vergelijkt het proces met een bekend beeld. “Je kunt het zien als een glas met troebel water. Als je mediteert, zakken de troebele deeltjes. Op een gegeven moment wordt het water helder.”

De helderheid die al aanwezig is herontdekken met Zijnsoriëntatie

De stappen zijn volgens Bosman geen doel op zich. “Ze zijn een hulpmiddel om te gaan zien hoe het altijd al is. Onze geest ís al helder, ruim en open,” zegt ze. “Alleen weten we dat niet meer. We zijn vergeten hoe het is. Door meditatie kunnen we ons dat weer herinneren.”

Meditatie vormt één van de fundamenten van het pad van Zijnsoriëntatie, een vorm van verlichte levenskunst met een school in Utrecht en leerruimtes door het hele land. Centrum voor Verlicht Leven in Eindhoven is daar één van en biedt basistrainingen, verdiepende trainingen, retraites, psychologische begeleiding en studie. Op 11 maart 2026 start bij het centrum een nieuwe cursus Zijnsgeoriënteerde meditatie.