Staat voor rechter om schadevergoeding na roof privédata bij GGD

De Staat wordt voor de rechter gesleept, met als doel dat die wordt veroordeeld tot het betalen van een schadevergoeding na een grote roof van privégegevens uit de computersystemen van de GGD'en. Stichting ICAM, de organisatie achter een massaclaim, overhandigt dinsdag dagvaardingen aan 35 instanties, waaronder het ministerie van Volksgezondheid, de landelijke GGD GHOR Nederland, regionale GGD'en, veiligheidsregio's en de gemeenten Amsterdam en Rotterdam

Begin 2021 kwam naar buiten dat GGD-medewerkers handelden in privégegevens van mensen die zich hadden laten testen op besmetting met het coronavirus. Die gegevens werden uit de GGD-systemen gehaald en verkocht op ondergrondse marktplaatsen. De hoofdverdachten werden daarvoor veroordeeld. Volgens de dagvaarding zijn de medewerkers niet goed gescreend, hadden ze toegang tot veel meer gegevens dan nodig en werd niet goed bijgehouden wie welke data bekeek.

ICAM zegt dat er in totaal 6,5 miljoen mensen de dupe van de gegevensdiefstal kunnen zijn geworden. Bij de meesten is het niet duidelijk of hun gegevens daadwerkelijk zijn gestolen, maar had dit wel kunnen gebeuren. Voor hen eist de stichting 500 euro schadevergoeding per persoon. Volgens de GGD'en zijn er ongeveer 1250 mensen van wie zeker is dat hun gegevens zijn geroofd. Zij zouden daar 1500 euro schadevergoeding voor moeten krijgen, vindt Stichting ICAM. Als de eis volledig wordt toegewezen, zou het bedrag van de schadevergoeding uitkomen op zo'n 3 miljard euro.

Bij de claim hebben 133.619 mensen zich aangesloten. De schadeclaim is gericht tegen het ministerie van Volksgezondheid "omdat dat verantwoordelijk is voor het ontwerp van de IT-systemen die de GGD'en gebruiken", aldus de initiatiefnemers. Bij een overleg vorig jaar bood het ministerie een bedrag van 500 euro voor de 1250 bevestigde gedupeerden, en niets voor de anderen. Dat aanbod vond ICAM te mager.

De dagvaarding zelf telt zo'n 220 kantjes, en daar zitten ongeveer duizend bladzijden aan bijlages aan vast. De schadeclaim draait volgens Stichting ICAM om meer dan alleen geld. Met de rechtszaak wil de stichting naar eigen zeggen meer openheid van de overheid, die rapporten zou achterhouden. "Hoe zit het nou eigenlijk? Wat is de impact van het datalek geweest? Welke maatregelen zijn er genomen? Wat moet verbeterd worden?", legt een woordvoerder uit.

Bovendien zegt de stichting te willen voorkomen dat het nog een keer fout gaat. "Het is belangrijk de overheid bij de les te houden. Normale bedrijven krijgen een dikke boete. Als ik zoiets doe ben ik morgen failliet, maar bij de overheid zelf gebeurt niets. Een schadevergoeding is een financiële prikkel om het beter te doen", zegt een woordvoerder.

Stichting ICAM verwacht dat een rechtszaak, door alle tussenstappen, nog zeker tot 2026 kan duren.

De kosten van het proces worden voorgeschoten door het bedrijf Liesker Procesfinanciering uit Breda. Als de schadeclaim wordt toegewezen, krijgt het bedrijf 20 procent van de vergoeding, tot maximaal vijf keer het voorgeschoten bedrag. Hoeveel Liesker heeft voorgeschoten, is niet bekendgemaakt.