Rapport: duizenden minderjarigen gedwongen tot criminaliteit

Jaarlijks belanden duizenden kinderen en jongeren in Nederland vermoedelijk in de criminaliteit. Volgens een donderdag gepubliceerd onderzoek van het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) zijn in de afgelopen twee jaar in dertien onderzochte steden al ruim 2500 jonge slachtoffers gedwongen om strafbare feiten te plegen. In die periode waren er landelijk maar 68 gevallen bekend.

Dit toont volgens woordvoerder Shamir Ceuleers van het CKM aan dat criminele uitbuiting van kinderen een jongeren vooral nog een "onzichtbare pijler vormt onder het verdienmodel van criminelen". Ceuleers: "Als we er niet in slagen om deze slachtoffers te signaleren en te beschermen dan is de kans groot dat we hen verliezen aan het criminele circuit." De minderjarigen worden gedwongen tot uiteenlopende strafbare feiten, zoals drugsdelicten, diefstal en ronselen voor prostitutie.

Vaak gaat het om kwetsbare kinderen en jongeren die niet zelf om hulp kunnen of durven vragen. Ze denken soms geen slachtoffer te zijn, of zijn bang voor de dader of om zelf vervolgd te worden. Volgens het CKM kunnen de minderjarigen daardoor lang in een uitbuitingssituatie blijven zitten. Als ze in beeld komen, is dit vaker als dader dan als slachtoffer.

Om de jonge slachtoffers te ronselen voor strafbare feiten zoeken daders bewust bij basisscholen, praktijkscholen of zelfs zorginstellingen. Vaak worden de minderjarigen met "subtiele vormen van dwang" tot criminaliteit gedwongen. Zo maken daders misbruik van de kwetsbare positie van het kind, een mogelijke licht verstandelijke beperking, minderjarigheid, of schulden- of verslavingsproblematiek.

Zo'n 1600 eerstelijnsprofessionals zoals jongerenwerkers, wijkagenten en leerplichtambtenaren deden mee aan het onderzoek. Zeker de helft van hen gaf aan in de afgelopen twee jaar in contact te zijn geweest met vermoedelijke slachtoffers. Daarnaast zei 20 procent een slachtoffer te kennen dat zowel crimineel als seksueel werd uitgebuit.

"Bij de aanpak daarvan en het voorkomen van jonge aanwas moeten we gaan inzien dat niet iedereen die criminele feiten pleegt dat vrijwillig doet", zegt Ceuleers. "Dat besef ontbreekt in de Nederlandse aanpak." Het rapport werd opgesteld in opdracht van het ministerie van Justitie en Veiligheid en bevat verschillende aanbevelingen aan minister Dilan Yeşilgöz-Zegerius.