1 op de 5 AED’s wereldwijd niet klaar voor gebruik: “Een onderschat risico dat we ons niet kunnen permitteren”
Volgens branche-experts wordt de staat van veel AED’s ernstig overschat. “Veel organisaties schaffen een AED aan, hangen ’m op en kijken er vervolgens jaren niet meer naar om,” waarschuwt Jeroen Henderikx, Salesmanager bij AED Solutions.
Onderzoek: grote groep AED’s wereldwijd niet inzetbaar
Wereldwijd blijken AED’s structureel tekort te schieten. Uit meerdere onderzoeken komt naar voren dat 20% van alle AED’s op het moment van nood niet klaar voor gebruik is. De meest voorkomende defecten zijn verontrustend eenvoudig te voorkomen:
- 42% faalt omdat elektroden verlopen zijn. Dit is een onderschat risico, want verlopen elektroden plakken niet meer goed of geleiden niet voldoende.
- 23% werkt niet vanwege een lege of oude batterij.
- In overige gevallen gaat het om beschadiging, slecht onderhoud, of ontbrekende onderdelen.
Henderikx ziet het dagelijks terug: “Tijdens onderhoudsrondes komen we alles tegen: uitdrogende elektroden, batterijen die al jaren over de datum zijn, kasten waar nooit meer naar omgekeken wordt én organisaties die verrast zijn dat er überhaupt onderhoudskosten zijn. Je redt geen leven met een AED die wel aan de muur hangt, maar niet werkt.”
Hartslagnu slaat alarm: tientallen AED’s op ‘rood’
Het probleem beperkt zich niet tot de internationale markt. Ook in Nederland is de situatie zorgwekkend. Het landelijke alarmeringssysteem Hartslagnu publiceerde recent een overzicht van AED’s die als niet inzetbaar zijn gemarkeerd, de zogenaamde rode AED’s.
Deze AED’s worden niet opgeroepen bij reanimatiemeldingen, waardoor cruciale apparaten soms ontbreken in de buurt van een slachtoffer.Henderikx: “Mijn collega’s bij AED Solutions hebben de rode AED’s in dat overzicht nagelopen. In veel gevallen bleek dat men dacht dat de AED vanzelf wel goed zou blijven. Er was geen plan, geen onderhoud, geen opvolging. Soms hing een apparaat al acht jaar ongecontroleerd in een buitenkast. Dan weet je bijna zeker dat hij niet meer doet wat hij moet doen.”
Onderhoud blijft vaak ‘vergeten kindje’ na aanschaf
Het aanschaffen van een AED gebeurt vaak vanuit de allerbeste bedoelingen, maar het traject daarna is voor veel organisaties onbekend terrein.Volgens AED Solutions komt dat door drie factoren:
1. Gebrek aan kennis
Veel gebruikers weten niet dat elektroden gemiddeld twee tot vier jaar meegaan en dat batterijen afhankelijk van het type 4 tot 7 jaar meegaan.
2. Onduidelijkheid over verantwoordelijkheid
In buurthuizen, verenigingen of winkelcentra weet soms niemand wie de AED beheert.“We horen regelmatig: ‘Ik dacht dat iemand anders het deed.’ Dat kan men zich simpelweg niet veroorloven.”, aldus Henderikx.
3. Onzichtbare kosten
Nieuwe organisaties staan vaak niet stil bij vervolgkosten. “De aanschafprijs is één ding, maar op de lange termijn kosten vooral de verbruiksartikelen geld. Daar is niets mis mee, het hoort erbij, maar mensen moeten het wel weten.”
Servicepakketten bieden uitkomst: zekerheid voor organisaties
Om misstanden te voorkomen, kiezen steeds meer instellingen voor AED onderhoud in de vorm van een service- en onderhoudspakket. Hiermee worden controles, vervangingen en updates automatisch uitgevoerd.
Volgens Henderikx is dit voor veel organisaties onmisbaar: “Een AED is letterlijk een levensreddend apparaat. Bij AED Solutions nemen wij bijvoorbeeld alle zorgen weg met een onderhoudspakket: op tijd vervangen van elektroden en batterijen, controles, meldingen bij storingen. Organisaties weten dan zeker dat hun AED áltijd inzetbaar is.”
Levensduur en vervanging: na 8–10 jaar is een AED ‘op’
Een AED die nooit gebruikt is, lijkt misschien als nieuw, maar schijn bedriegt. Fabrikanten adviseren om AED’s preventief te vervangen na 8 tot 10 jaar, ongeacht hun gebruiksstatus.
Henderikx: “Interne onderdelen verouderen, technologie verandert en betrouwbaarheid neemt af. Dat merk je niet in het dagelijks gebruik, maar wel op het moment dat hij een schok moet afgeven tijdens een reanimatie. Het is geen risico dat je wilt nemen.”
Iedereen mag een AED gebruiken, maar de AED moet wél werken
Een belangrijke misvatting is dat alleen getrainde hulpverleners een AED mogen bedienen. Dat is niet zo. AED’s zijn ontworpen zodat leken ze veilig kunnen gebruiken, zelfs zonder training. De gesproken (of zelfs visuele) instructies begeleiden de gebruiker stap voor stap.
Maar, benadrukt Henderikx: “Een AED is gebruiksvriendelijk, maar níet onderhoudsvrij. De eenvoud van gebruik betekent niet dat het onderhoud vanzelf gaat.”
De impact van een werkende AED: minuten maken het verschil
Bij een hartstilstand daalt de overlevingskans met 10% per minuut zonder reanimatie en defibrillatie. Een werkende AED binnen zes minuten kan de overlevingskans verdubbelen, tot soms wel 60–70%. Maar dan moet hij het wél doen. Meer dan de moeite waard dus, om structureel onderhoud uit te laten voeren aan je AED of om in contact te komen met een partner die dit voor je uit handen kan nemen.
